Bakan Varank: Milli füze projelerimizi artık kendi motorumuzla yapabiliyor hale geleceğiz

EKONOMİ (AA) - Anadolu Ajansı | 22.11.2020 - 13:17, Güncelleme: 27.10.2022 - 05:59
 

Bakan Varank: Milli füze projelerimizi artık kendi motorumuzla yapabiliyor hale geleceğiz

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, Kale Grubu'nun savunma ve havacılık şirketlerinden Kale Ar-Ge'nin geliştirdiği Milli Turbojet Motoru'nu test ederek, proje hakkında bilgi aldı.
<p>Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, yerli havacılık ve savunma şirketi Kale Havacılık ve Kale Ar-Ge&#39;nin Tuzla&#39;da bulunan tesislerinde devam eden projeleri inceleyerek, şirket tarafından geliştirilen yerli f&uuml;ze motorunun testini yaptı.</p> <p>Kale Grubu Başkan Yardımcısı ve Teknik B&ouml;l&uuml;m Başkanı Osman Okyay ve beraberindeki m&uuml;hendislerle beraber testi yapan Varank, testin ardından Anadolu Ajansı&#39;na a&ccedil;ıklama yaptı.</p> <p>Kale Havacılık&#39;ın T&uuml;rk savunma sanayisinin en &ouml;nemli &uuml;retim merkezlerinden biri olduğunu anlatan Varank, &quot;Kale Grubu sanayide g&ouml;z bebeği firmalarımızdan bir tanesi ama aynı zamanda savunma ve havacılık sanayisinde olduk&ccedil;a g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir firmamız.&quot; ifadelerini kullandı.</p> <p>Grubun &uuml;retim tesislerinde F-35&#39;in &ccedil;ok &ouml;nemli par&ccedil;alarının &uuml;retildiğini aktaran Varank, grubun Boeing ve Airbus gibi &ouml;nemli havacılık şirketlerine tedarik sağladığını s&ouml;yledi.</p> <p>Grubun motor teknolojilerinde de &ouml;ne &ccedil;ıktığını aktaran Varank, şunları kaydetti:</p> <p>&quot;Motor sanayisinde &ouml;ncelikle &uuml;lkemizin ihtiya&ccedil;larını karşılamak &uuml;zere Kale &ouml;nemli projeler ger&ccedil;ekleştiriyor. Bu Kale KTJ-3200 Turbojet Motoru&#39;muz 3.200 newtonluk bir roket motoru. Şu anda savunma sanayimizde yerli ve milli olarak geliştirdiğimiz &uuml;r&uuml;nlerin bir kısmı bu boyutta ve bu g&uuml;&ccedil;te motorlar kullanıyor. Biz bunları yurt dışından ithal eder durumdaydık ama inşallah bunların &ccedil;ok kısa zamanda devreye girmesiyle birlikte &ccedil;ok &ouml;nemli milli f&uuml;ze projelerimizi artık kendi motorumuzla yapabiliyor hale geleceğiz. Kendi &uuml;r&uuml;nlerimizi piyasaya &ccedil;ıkarmış olacağız.&quot;</p> <p><img alt="" src="https://www.aa.com.tr/uploads/userFiles/caec1b32-8257-4f58-87b0-6657c62b92b3/New20folder20(9)2Fvarank-2.jpg" style="border-style:none; box-sizing:border-box; max-width:100; vertical-align:middle" /></p> <h3>&quot;M&uuml;hendislerimize hem g&uuml;veniyoruz hem onlarla gurur duyuyoruz&quot;</h3> <p>Varank, ziyaret ederek bilgi aldığı gen&ccedil; m&uuml;hendislere ve Kale Grubu Başkan Yardımcısı ve Teknik B&ouml;l&uuml;m Başkanı Osman Okyay&#39;a, yıllar s&uuml;ren yoğun emekleri i&ccedil;in teşekk&uuml;r ederek, bu emekler sayesinde milli turbo jet motorun &ccedil;ok kısa s&uuml;re i&ccedil;inde seri &uuml;retime hazır hale geleceğini s&ouml;yledi.</p> <p>&quot;Az evvel testini yaptık, sesini duyduk.&quot; diyen Varank, T&uuml;rkiye&#39;nin yerli ve katma değerli &uuml;retimiyle d&uuml;nyada fark oluşturan &uuml;lkeler arasında yer almak istediğini kaydetti.</p> <p>Varank, ş&ouml;yle konuştu:</p> <p>&quot;Savunma sanayisinde son d&ouml;nemde elde ettiğimiz başarıları d&uuml;nya medyası ve &uuml;lkeler konuşuyor. Bu kendi geliştirdiğimiz &uuml;r&uuml;nlerle adeta savaş konseptleri değişmeye başladı. Tabii Kale&#39;nin burada geliştirdiği ve inşallah yakın zamanda teslim edeceği bu motorlarla da &uuml;lkemizde &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k bir a&ccedil;ığı kapatmış olacağız. Bİliyorsunuz T&uuml;rkiye&#39;ye gizli-a&ccedil;ık ambargolar uygulanıyor. Bu manada da ambargoları yenecek bir &uuml;r&uuml;n&uuml; bug&uuml;n burada test etmiş olduk. Ger&ccedil;ekten gururluyuz.&quot;</p> <p>T&uuml;rkiye&#39;nin Milli Turbojet Motoru Projesi&#39;ni geliştiren gen&ccedil; m&uuml;hendislere inandığını belirten Varank, &quot;Biz m&uuml;hendislerimize hem g&uuml;veniyoruz hem onlarla gurur duyuyoruz. İnşallah b&ouml;yle başarılı projeleri hem ziyaret etmeye hem de kamuoyuna tanıtmaya devam edeceğiz.&quot; diye devam etti.</p> <h3>İlk olarak SOM f&uuml;zelerinde kullanılacak</h3> <p>Kale Grubu şirketlerinden Kale Ar-Ge, Hava Kuvvetleri Komutanlığı&#39;nın ihtiyacı olan Stand-Off M&uuml;himmatın (SOM) seri &uuml;retiminde kullanılacak olan Milli Turbojet Motor&rsquo;un ve motora ait alt sistemlerinin tasarımı, &uuml;retimi, testlerinin yapılması, teknoloji g&ouml;steriminin ger&ccedil;ekleştirilmesi, eğitim ve bakımı ile Teknik Veri Paketi&#39;nin (TVP) hazırlanmasını &uuml;stleniyor.</p> <p>Geliştirilecek sistem, SOM yanı sıra olası modifikasyonlarla diğer SOM benzeri milli sistemlerle de kullanılabilecek, daha uzun menzilli Turbojet Motorlar&rsquo;ın geliştirilmesi i&ccedil;in ilk aşamayı oluşturacak.</p> <p>Kale Grubu, T&uuml;rkiye&rsquo;nin savunma ve havacılıkta b&uuml;y&uuml;k bir atılım ger&ccedil;ekleştirdiği son 16 yılda, yerlileşme programının da en &ouml;nemli paydaşlarından biri haline geldi.</p> <p>T&uuml;rkiye&#39;nin ilk turbojet motorunun &uuml;retimi, Kale Ar-Ge&rsquo;nin &uuml;stlendiği &ouml;nemli yerli projelerden biri. T&Uuml;BİTAK SAGE tarafından geliştirilen ve ROKETSAN tarafından &uuml;retilen SOM gibi milli f&uuml;ze platformlarında kullanılmak &uuml;zere geliştirilen T&uuml;rkiye&rsquo;nin ilk Milli Turbojet Motoru Projesi&rsquo;nde teslim aşamasına gelindi.</p> <p>Kale Grubu, &uuml;lke savunma sanayisine b&uuml;y&uuml;k bir ivme kazandırması beklenen bu motorun ardından daha gelişmiş bir versiyonunun tasarımına da başladı.</p> <h3>D&uuml;nyada u&ccedil;an ilk F-35 olan AA1&rsquo;de de par&ccedil;ası bulunan tek T&uuml;rk şirketi</h3> <p>Bu yıl 63&rsquo;&uuml;nc&uuml; yaşını kutlayan Kale Grubu, T&uuml;rkiye&#39;nin k&ouml;kl&uuml; sanayi grupları arasında yer alıyor. Grup, geleneksel iş kolu yapı &uuml;r&uuml;nleri grubu ve yenilik&ccedil;i b&uuml;y&uuml;me alanı savunma ve havacılık olmak &uuml;zere iki ana eksende b&uuml;y&uuml;yor. Kale Grubu, savunma ve havacılık sekt&ouml;r&uuml;ne 1987 yılında Stinger F&uuml;ze Sistemleri Projesine 22 değişik par&ccedil;a &uuml;retimiyle girdi.</p> <p>Kurucusu ve Onursal Başkanı merhum İbrahim Bodur&rsquo;un, &quot;Kolayı herkes yapar, siz zora talip olun&quot; d&uuml;sturuyla hareket eden, cirosunun y&uuml;zde 2&rsquo;sini Ar-Ge&rsquo;ye harcayan Grup, bu alanda zaman i&ccedil;inde k&uuml;resel projelerin paydaşı olmayı ve milli projelerin y&uuml;klenicisi olmayı ama&ccedil; edindi.</p> <p>Grup şirketlerinden Kale Havacılık, 2004 yılında d&uuml;nyanın en b&uuml;y&uuml;k savunma ve havacılık projesi olarak değerlendirilen F-35 M&uuml;şterek Taarruz U&ccedil;ağı projesinin alt yapımcısı oldu.</p> <p>Lockheed Martin ile imzalanan iş birliği anlaşması ile, şirket, d&uuml;nyanın en b&uuml;y&uuml;k savunma sanayi projesi olan F-35 u&ccedil;aklarına, &ouml;n g&ouml;vde ve kanat par&ccedil;aları &uuml;reterek katkı vermeye başladı.</p> <p>Kale Havacılık, d&uuml;nyada u&ccedil;an ilk F-35 olan AA1&rsquo;de de par&ccedil;ası bulunan tek T&uuml;rk şirketi. Boeing ile yapılan iş birliği anlaşmasıyla 800 değişik par&ccedil;adan oluşan bir paketle, şirketin Boeing i&ccedil;in g&ouml;vde ve kanat par&ccedil;ası &uuml;retimi devreye girdi.</p> <p>Şirket, Boeing ve Lockheed Martin&rsquo;in yanı sıra &ccedil;eşitli projelerde Airbus, PFW, Spirit, KAI, Heroux Devtek, Northrop Grumman gibi global &uuml;reticilerin de iş ortağı konumuna geldi.</p> <h3>Ticari havacılık motorlarının par&ccedil;alarının &uuml;retimine devam ediyor</h3> <p>Grup, 2011 yılında &ccedil;ok &ouml;nemli bir adım daha atarak Pratt &amp; Whitney ortaklığıyla İzmir&rsquo;de bir fabrika kurup F-35&rsquo;lerin F-135 olarak adlandırılan gelişmiş motorunun muhtelif par&ccedil;alarını T&uuml;rkiye&rsquo;de &uuml;retmeye başladı. Kale Grubu bug&uuml;n F-35 motoru ile birlikte, bazı ticari havacılık motorlarının par&ccedil;alarının &uuml;retimine devam ediyor.</p> <p>Bug&uuml;n Kale Grubu şirketleri, u&ccedil;akların yapısal par&ccedil;alarının &uuml;retiminde alt yapımcı olarak &ouml;nemli bir sorumluluk &uuml;stlenmiş durumda. Grup şirketleri, kaliteli &uuml;retim ve faaliyetlerinden dolayı Boeing&rsquo;in &quot;2012 Performans M&uuml;kemmeliyet &Ouml;d&uuml;l&uuml;&quot;n&uuml; alarak, bu &ouml;d&uuml;le layık g&ouml;r&uuml;len ilk T&uuml;rk şirketi oldu.</p> <h3>Milli Turbojet Motor&#39;un seri &uuml;retimi i&ccedil;in geri sayım başladı</h3> <p>Kale Grubu Başkan Yardımcısı ve Teknik B&ouml;l&uuml;m Başkanı&nbsp;Osman Okyay, &quot;Milli Turbojet Motoru&#39;nun son aşaması olan kalifikasyon testlerinin en ge&ccedil; aralık ortasında başlayıp bir ay i&ccedil;inde tamamlanmış olmasını planlıyoruz. B&ouml;ylece geliştirme projesi tamamlanacak ve motorumuz artık seri &uuml;retime hazır hale gelmiş olacak. Motor kalifiye olduktan sonra biz bunu &uuml;retim hattımıza alıp seri &uuml;retime başlayacağız.&quot; a&ccedil;ıklamasında bulundu.</p> <p>Okyay, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank&#39;la birlikte Kale Grubu&#39;nun savunma ve havacılık şirketlerinden Kale Ar-Ge&#39;nin Tuzla&#39;da geliştirdiği Milli Turbojet Motoru&#39;nun teslimat &ouml;ncesi son testlerinden birine katıldı.</p> <p>Testin ardından AA muhabirine a&ccedil;ıklamalarda bulunan Okyay, Kale Ar-Ge olarak, Hava Kuvvetleri Komutanlığı&#39;nın ihtiyacı olan Stand-Off M&uuml;himmatın (SOM f&uuml;zesi) seri &uuml;retiminde kullanılacak olan Milli Turbojet Motor&rsquo;un ve motora ait alt sistemlerinin tasarımı, &uuml;retimi, testlerinin yapılması, teknoloji g&ouml;steriminin ger&ccedil;ekleştirilmesi, eğitim ve bakımı ile Teknik Veri Paketi&#39;nin (TVP) hazırlanmasını &uuml;stlendiklerini hatırlattı.</p> <p>Kale Grubu&#39;nun, savunma ve havacılık sekt&ouml;r&uuml;ne 1987 yılında Stinger F&uuml;ze Sistemleri Projesi&#39;ne 22 değişik par&ccedil;a &uuml;retimiyle girdiğini aktaran Okyay, savunma ve havacılık sekt&ouml;rlerinin &uuml;lkeler ve şirketler i&ccedil;in kritik &ouml;nem taşıdığını s&ouml;yledi.</p> <p>Okyay şunları kaydetti:</p> <p>&quot;Siz teknoloji alanında birtakım yeniliklere imza atacaksanız eğer, onların bir&ccedil;oğunun doğduğu sekt&ouml;r savunma ve havacılık sanayidir. Bunun yanında bu sekt&ouml;rdeki dışa bağımlılık &uuml;lkenizin bir&ccedil;ok alandaki diğer politikalarını da etkiler. Dolayısıyla buradaki dışa bağımlılığınızı ne kadar azaltabiliyorsanız o kadar diğer alanlardaki politikalarınızı daha serbest&ccedil;e yapabilir hale gelirsiniz. Savunma sanayi &uuml;lkemizin de &ouml;nemle ihtiya&ccedil; duyduğu bir sekt&ouml;r. Dolayısıyla bu harcamanın &uuml;lke i&ccedil;inde kalması ve &uuml;lkedeki firmaların bu alanda faaliyet g&ouml;stermesi &uuml;lke ekonomisi a&ccedil;ısından da &ccedil;ok &ouml;nemli.</p> <p>Kale Grubu olarak 1987 yılında yurt dışına Stinger f&uuml;ze par&ccedil;aları &uuml;reterek başladığımız bu ser&uuml;vende, geldiğimiz bu noktada b&uuml;nyemizde bu alanda faaliyet g&ouml;steren 5 tane şirketimiz var. Bunlardan bir tanesi Kale Havacılık. Orada askeri ve sivil u&ccedil;akların &ouml;nemli par&ccedil;a ve aksamları &uuml;retiliyor. Boeing ve Airbus gibi firmalar m&uuml;şterimiz.&quot;</p> <h3>&quot;Milli irtifa test d&uuml;zeneğini T&uuml;rkiye&#39;de ilke ve tek olarak tasarlayıp geliştirdik&quot;</h3> <p>Okyay, Kale Havacılığın y&uuml;ksek katma değerli &uuml;retimiyle &uuml;lkenin dış ticaretine katkı sağladığını ifade ederek, ihracatı artırmak i&ccedil;in nitelikli &uuml;retimlerle &ccedil;alışmaya devam ettiklerini s&ouml;yledi.</p> <p>Kale Ar-Ge&#39;nin 2012&#39;de milli gaz t&uuml;rbinli motorlar geliştirmek i&ccedil;in kurulduğunu anlatan Okyay, ilk projelerinin Milli Turbojet Motoru olduğunu kaydetti.</p> <p>Okyay, şu bilgileri verdi:</p> <p>&quot;&Uuml;lkemizde geliştirilen ilk milli &ouml;l&ccedil;ekteki jet motoru &uuml;zerinde &ccedil;alışıyoruz. Tamamen milli imkanlarla bunu geliştirdik. M&uuml;hendislerimizin, burada &ccedil;alışan ekibin başarısıdır. Sadece motor geliştirmekle kalmadık, motorun b&uuml;t&uuml;n alt sistemleri diyebileceğimiz elektronik kontrol &uuml;nitesi, yakıt grubu gibi, piroteknik ateşleyicisi gibi, alternat&ouml;r gibi bir&ccedil;ok alt sistemini de yine yerli ve milli olarak geliştirdik.&nbsp;</p> <p>Motorun dışında bir de milli irtifa test d&uuml;zeneğini T&uuml;rkiye&#39;de ilk ve tek olarak tasarlayıp geliştirdik. &Ccedil;ok zor bir iştir. Ger&ccedil;ekten bir motor geliştirmek kadar da zor bir iştir, irtifa test d&uuml;zeneğinin m&uuml;hendisliğini yapıp, onu kurmak ve işletmek ve bakımını yapmak. Burada motorumuzun irtifadaki testlerini, u&ccedil;uş testlerini yapıyoruz. Yani u&ccedil;uşta motor ne hissediyorsa, nasıl bir ortamın i&ccedil;indeyse onları birebir yerde sağlayabiliyoruz ki havadaki performansını yerde test edebilir hale geliyoruz. Bunu yapmadan motor geliştirmeniz m&uuml;mk&uuml;n değil. Bu bir bakım test d&uuml;zeneği değil, geliştirme test d&uuml;zeneği.&quot;</p> <h3>&quot;Sayın bakanımızla beraber yaptığımız test sorunsuz tamamlandı&quot;</h3> <p>Okyay, Milli Turbojet Motoru Projesi&#39;yle ilk etapta SOM f&uuml;zelerine motor &uuml;retileceğini ifade ederek, KTJ-3200 isimli motorun testini Bakan Varank&#39;la birlikte yapmaktan gurur duyduklarını s&ouml;yledi.</p> <p>Motorun testine ilişkin bilgiler veren Okyay, &quot;Motorumuz &ccedil;ok ş&uuml;k&uuml;r gayet g&uuml;zel &ccedil;alıştı. Elektrik kontrol &uuml;nitesinin vermiş olduğu b&uuml;t&uuml;n komutları birebir yerine getirdi. Sayın Sanayi ve Teknoloji Bakanımız Mustafa Varank&#39;la beraber yaptığımız test sorunsuz olarak tamamlandı ve ardından motorumuzu kapattık. Ger&ccedil;ekten artık bu alanda kendimizi artık rahat hissedebiliyoruz. Bu ve bunun gibi başka motorları da geliştirebilecek seviyeye geldiğimizi hissediyoruz a&ccedil;ık&ccedil;ası.&quot; bilgilerini verdi.</p> <p>Milli Turbojet Motoru Projesi &uuml;zerinde 8,5 yıldır &ccedil;alıştıklarını belirten Okyay, bu s&uuml;rede ciddi tecr&uuml;beler kazandıklarını s&ouml;yledi.</p> <h3>&quot;&Uuml;retime hazırlık &ccedil;alışmalarına biz ağustos ayından beri devam ediyoruz&quot;</h3> <p>Osman Okyay, motorun teslim programına hazır hale geldiğini ifade ederek, &quot;Şu anda biz fabrika kabul testlerini yapıyoruz. Arkasından motorun kalifikasyon testleriyle beraber teslim s&uuml;reci tamamlanmış olacak.&quot; dedi.</p> <p>Motorun kalifikasyon testlerini aralık ayında yapacaklarını aktaran Okyay, ş&ouml;yle konuştu:</p> <p>&quot;Milli Turbojet Motoru&#39;nun son aşaması olan kalifikasyon testlerinin en ge&ccedil; aralık ortasında başlayıp bir ay i&ccedil;inde tamamlanmış olmasını planlıyoruz. B&ouml;ylece geliştirme projesi tamamlanacak ve motorumuz artık seri &uuml;retime hazır hale gelmiş olacak. Havacılık sekt&ouml;r&uuml;nde &uuml;retim işi zaten bizim senelerdir yaptığımız bir şey. Ayrıca testler i&ccedil;in &ccedil;ok sayıda prototip motor &uuml;rettik. 8,5 yıllık s&uuml;rede işler her zaman iyi gitmedi, bazen motorda hasarlar oldu. Hemen yenilerini &uuml;rettik. Dolayısıyla motor &uuml;retme tarafında bizim hi&ccedil;bir sıkıntımız yok. Bir de biz uluslararası alanda d&uuml;nyanın en b&uuml;y&uuml;k havacılık firmalarına, Boeing&#39;e, Airbus&#39;a direkt alt yapımcı konumundayız. Dolayısıyla &uuml;retme tarafı bizim i&ccedil;in bir motoru sıfırdan geliştirmeye oranla daha kolay kısmı. Bu motor kalifiye olduktan sonra biz bunu &uuml;retim hattımıza alıp seri &uuml;retime başlayacağız.</p> <p>&Uuml;retime hazırlık &ccedil;alışmalarına biz ağustos ayından beri devam ediyoruz. Dolayısıyla &ccedil;ok rahat bir şekilde seri &uuml;retime alırız. O bizim en g&uuml;&ccedil;l&uuml; olduğumuz y&ouml;n&uuml;m&uuml;z.&quot;</p> <h3>&quot;Sadece SOM f&uuml;zesinde kullanılmayacak&quot;</h3> <p>Okyay, motorun itkisinin 3.200 newton seviyesinde olduğunu hatırlatarak, bunun da 900 beygirlik bir g&uuml;ce denk geldiğini s&ouml;yledi.</p> <p>Motorun jet motoru olması nedeniyle olduk&ccedil;a k&uuml;&ccedil;&uuml;k boyutta tasarlandığını aktaran Okyay, bu motorun birden fazla u&ccedil;an cisme, u&ccedil;an platforma itici g&uuml;&ccedil; sağlayacağını kaydetti.</p> <p>Okyay, s&ouml;zlerini ş&ouml;yle s&uuml;rd&uuml;rd&uuml;:</p> <p>&quot;Milli Turbojet Motoru ilk olarak SOM f&uuml;zesinde kullanılacak. Geliştirdiğimiz motor SOM f&uuml;zesi i&ccedil;in geliştirildi ama sadece SOM f&uuml;zesinde kullanılmayacak. Birden fazla u&ccedil;an sistemimizin motoru g&ouml;revini &uuml;stlenecek bu motor. Bundan sonra yapılması gereken ş&ouml;yle bir işlem var, bu motorun alınıp roket i&ccedil;ine, f&uuml;ze i&ccedil;ine yerleştirilmesi... Roketle motorun entegre edilmesi gerekiyor. Bu işlem paralelinde zaten bizim de seri &uuml;retime hazırlık fazımız tamamlanmış olacak. Dolayısıyla takvimler birbirine &ccedil;ok uyuyor. Daha sonrasında da f&uuml;zeyle u&ccedil;uşlu testler yapılacak. Yani &uuml;rettiğimiz motorla u&ccedil;an f&uuml;zeler 2021 başlarında test edilmeye başlanacak. Bunların hepsinin en fazla 7-9 ay i&ccedil;erisinde tamamlanabileceğini &ouml;ng&ouml;r&uuml;yorum. 2021 i&ccedil;inde Milli Turbojet Motor&#39;la u&ccedil;an f&uuml;zelerimiz inşallah envanterdeki yerlerini almış olacaklar.&quot; ​​​​​​​</p>
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, Kale Grubu'nun savunma ve havacılık şirketlerinden Kale Ar-Ge'nin geliştirdiği Milli Turbojet Motoru'nu test ederek, proje hakkında bilgi aldı.
<p>Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, yerli havacılık ve savunma şirketi Kale Havacılık ve Kale Ar-Ge&#39;nin Tuzla&#39;da bulunan tesislerinde devam eden projeleri inceleyerek, şirket tarafından geliştirilen yerli f&uuml;ze motorunun testini yaptı.</p> <p>Kale Grubu Başkan Yardımcısı ve Teknik B&ouml;l&uuml;m Başkanı Osman Okyay ve beraberindeki m&uuml;hendislerle beraber testi yapan Varank, testin ardından Anadolu Ajansı&#39;na a&ccedil;ıklama yaptı.</p> <p>Kale Havacılık&#39;ın T&uuml;rk savunma sanayisinin en &ouml;nemli &uuml;retim merkezlerinden biri olduğunu anlatan Varank, &quot;Kale Grubu sanayide g&ouml;z bebeği firmalarımızdan bir tanesi ama aynı zamanda savunma ve havacılık sanayisinde olduk&ccedil;a g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir firmamız.&quot; ifadelerini kullandı.</p> <p>Grubun &uuml;retim tesislerinde F-35&#39;in &ccedil;ok &ouml;nemli par&ccedil;alarının &uuml;retildiğini aktaran Varank, grubun Boeing ve Airbus gibi &ouml;nemli havacılık şirketlerine tedarik sağladığını s&ouml;yledi.</p> <p>Grubun motor teknolojilerinde de &ouml;ne &ccedil;ıktığını aktaran Varank, şunları kaydetti:</p> <p>&quot;Motor sanayisinde &ouml;ncelikle &uuml;lkemizin ihtiya&ccedil;larını karşılamak &uuml;zere Kale &ouml;nemli projeler ger&ccedil;ekleştiriyor. Bu Kale KTJ-3200 Turbojet Motoru&#39;muz 3.200 newtonluk bir roket motoru. Şu anda savunma sanayimizde yerli ve milli olarak geliştirdiğimiz &uuml;r&uuml;nlerin bir kısmı bu boyutta ve bu g&uuml;&ccedil;te motorlar kullanıyor. Biz bunları yurt dışından ithal eder durumdaydık ama inşallah bunların &ccedil;ok kısa zamanda devreye girmesiyle birlikte &ccedil;ok &ouml;nemli milli f&uuml;ze projelerimizi artık kendi motorumuzla yapabiliyor hale geleceğiz. Kendi &uuml;r&uuml;nlerimizi piyasaya &ccedil;ıkarmış olacağız.&quot;</p> <p><img alt="" src="https://www.aa.com.tr/uploads/userFiles/caec1b32-8257-4f58-87b0-6657c62b92b3/New20folder20(9)2Fvarank-2.jpg" style="border-style:none; box-sizing:border-box; max-width:100; vertical-align:middle" /></p> <h3>&quot;M&uuml;hendislerimize hem g&uuml;veniyoruz hem onlarla gurur duyuyoruz&quot;</h3> <p>Varank, ziyaret ederek bilgi aldığı gen&ccedil; m&uuml;hendislere ve Kale Grubu Başkan Yardımcısı ve Teknik B&ouml;l&uuml;m Başkanı Osman Okyay&#39;a, yıllar s&uuml;ren yoğun emekleri i&ccedil;in teşekk&uuml;r ederek, bu emekler sayesinde milli turbo jet motorun &ccedil;ok kısa s&uuml;re i&ccedil;inde seri &uuml;retime hazır hale geleceğini s&ouml;yledi.</p> <p>&quot;Az evvel testini yaptık, sesini duyduk.&quot; diyen Varank, T&uuml;rkiye&#39;nin yerli ve katma değerli &uuml;retimiyle d&uuml;nyada fark oluşturan &uuml;lkeler arasında yer almak istediğini kaydetti.</p> <p>Varank, ş&ouml;yle konuştu:</p> <p>&quot;Savunma sanayisinde son d&ouml;nemde elde ettiğimiz başarıları d&uuml;nya medyası ve &uuml;lkeler konuşuyor. Bu kendi geliştirdiğimiz &uuml;r&uuml;nlerle adeta savaş konseptleri değişmeye başladı. Tabii Kale&#39;nin burada geliştirdiği ve inşallah yakın zamanda teslim edeceği bu motorlarla da &uuml;lkemizde &ccedil;ok b&uuml;y&uuml;k bir a&ccedil;ığı kapatmış olacağız. Bİliyorsunuz T&uuml;rkiye&#39;ye gizli-a&ccedil;ık ambargolar uygulanıyor. Bu manada da ambargoları yenecek bir &uuml;r&uuml;n&uuml; bug&uuml;n burada test etmiş olduk. Ger&ccedil;ekten gururluyuz.&quot;</p> <p>T&uuml;rkiye&#39;nin Milli Turbojet Motoru Projesi&#39;ni geliştiren gen&ccedil; m&uuml;hendislere inandığını belirten Varank, &quot;Biz m&uuml;hendislerimize hem g&uuml;veniyoruz hem onlarla gurur duyuyoruz. İnşallah b&ouml;yle başarılı projeleri hem ziyaret etmeye hem de kamuoyuna tanıtmaya devam edeceğiz.&quot; diye devam etti.</p> <h3>İlk olarak SOM f&uuml;zelerinde kullanılacak</h3> <p>Kale Grubu şirketlerinden Kale Ar-Ge, Hava Kuvvetleri Komutanlığı&#39;nın ihtiyacı olan Stand-Off M&uuml;himmatın (SOM) seri &uuml;retiminde kullanılacak olan Milli Turbojet Motor&rsquo;un ve motora ait alt sistemlerinin tasarımı, &uuml;retimi, testlerinin yapılması, teknoloji g&ouml;steriminin ger&ccedil;ekleştirilmesi, eğitim ve bakımı ile Teknik Veri Paketi&#39;nin (TVP) hazırlanmasını &uuml;stleniyor.</p> <p>Geliştirilecek sistem, SOM yanı sıra olası modifikasyonlarla diğer SOM benzeri milli sistemlerle de kullanılabilecek, daha uzun menzilli Turbojet Motorlar&rsquo;ın geliştirilmesi i&ccedil;in ilk aşamayı oluşturacak.</p> <p>Kale Grubu, T&uuml;rkiye&rsquo;nin savunma ve havacılıkta b&uuml;y&uuml;k bir atılım ger&ccedil;ekleştirdiği son 16 yılda, yerlileşme programının da en &ouml;nemli paydaşlarından biri haline geldi.</p> <p>T&uuml;rkiye&#39;nin ilk turbojet motorunun &uuml;retimi, Kale Ar-Ge&rsquo;nin &uuml;stlendiği &ouml;nemli yerli projelerden biri. T&Uuml;BİTAK SAGE tarafından geliştirilen ve ROKETSAN tarafından &uuml;retilen SOM gibi milli f&uuml;ze platformlarında kullanılmak &uuml;zere geliştirilen T&uuml;rkiye&rsquo;nin ilk Milli Turbojet Motoru Projesi&rsquo;nde teslim aşamasına gelindi.</p> <p>Kale Grubu, &uuml;lke savunma sanayisine b&uuml;y&uuml;k bir ivme kazandırması beklenen bu motorun ardından daha gelişmiş bir versiyonunun tasarımına da başladı.</p> <h3>D&uuml;nyada u&ccedil;an ilk F-35 olan AA1&rsquo;de de par&ccedil;ası bulunan tek T&uuml;rk şirketi</h3> <p>Bu yıl 63&rsquo;&uuml;nc&uuml; yaşını kutlayan Kale Grubu, T&uuml;rkiye&#39;nin k&ouml;kl&uuml; sanayi grupları arasında yer alıyor. Grup, geleneksel iş kolu yapı &uuml;r&uuml;nleri grubu ve yenilik&ccedil;i b&uuml;y&uuml;me alanı savunma ve havacılık olmak &uuml;zere iki ana eksende b&uuml;y&uuml;yor. Kale Grubu, savunma ve havacılık sekt&ouml;r&uuml;ne 1987 yılında Stinger F&uuml;ze Sistemleri Projesine 22 değişik par&ccedil;a &uuml;retimiyle girdi.</p> <p>Kurucusu ve Onursal Başkanı merhum İbrahim Bodur&rsquo;un, &quot;Kolayı herkes yapar, siz zora talip olun&quot; d&uuml;sturuyla hareket eden, cirosunun y&uuml;zde 2&rsquo;sini Ar-Ge&rsquo;ye harcayan Grup, bu alanda zaman i&ccedil;inde k&uuml;resel projelerin paydaşı olmayı ve milli projelerin y&uuml;klenicisi olmayı ama&ccedil; edindi.</p> <p>Grup şirketlerinden Kale Havacılık, 2004 yılında d&uuml;nyanın en b&uuml;y&uuml;k savunma ve havacılık projesi olarak değerlendirilen F-35 M&uuml;şterek Taarruz U&ccedil;ağı projesinin alt yapımcısı oldu.</p> <p>Lockheed Martin ile imzalanan iş birliği anlaşması ile, şirket, d&uuml;nyanın en b&uuml;y&uuml;k savunma sanayi projesi olan F-35 u&ccedil;aklarına, &ouml;n g&ouml;vde ve kanat par&ccedil;aları &uuml;reterek katkı vermeye başladı.</p> <p>Kale Havacılık, d&uuml;nyada u&ccedil;an ilk F-35 olan AA1&rsquo;de de par&ccedil;ası bulunan tek T&uuml;rk şirketi. Boeing ile yapılan iş birliği anlaşmasıyla 800 değişik par&ccedil;adan oluşan bir paketle, şirketin Boeing i&ccedil;in g&ouml;vde ve kanat par&ccedil;ası &uuml;retimi devreye girdi.</p> <p>Şirket, Boeing ve Lockheed Martin&rsquo;in yanı sıra &ccedil;eşitli projelerde Airbus, PFW, Spirit, KAI, Heroux Devtek, Northrop Grumman gibi global &uuml;reticilerin de iş ortağı konumuna geldi.</p> <h3>Ticari havacılık motorlarının par&ccedil;alarının &uuml;retimine devam ediyor</h3> <p>Grup, 2011 yılında &ccedil;ok &ouml;nemli bir adım daha atarak Pratt &amp; Whitney ortaklığıyla İzmir&rsquo;de bir fabrika kurup F-35&rsquo;lerin F-135 olarak adlandırılan gelişmiş motorunun muhtelif par&ccedil;alarını T&uuml;rkiye&rsquo;de &uuml;retmeye başladı. Kale Grubu bug&uuml;n F-35 motoru ile birlikte, bazı ticari havacılık motorlarının par&ccedil;alarının &uuml;retimine devam ediyor.</p> <p>Bug&uuml;n Kale Grubu şirketleri, u&ccedil;akların yapısal par&ccedil;alarının &uuml;retiminde alt yapımcı olarak &ouml;nemli bir sorumluluk &uuml;stlenmiş durumda. Grup şirketleri, kaliteli &uuml;retim ve faaliyetlerinden dolayı Boeing&rsquo;in &quot;2012 Performans M&uuml;kemmeliyet &Ouml;d&uuml;l&uuml;&quot;n&uuml; alarak, bu &ouml;d&uuml;le layık g&ouml;r&uuml;len ilk T&uuml;rk şirketi oldu.</p> <h3>Milli Turbojet Motor&#39;un seri &uuml;retimi i&ccedil;in geri sayım başladı</h3> <p>Kale Grubu Başkan Yardımcısı ve Teknik B&ouml;l&uuml;m Başkanı&nbsp;Osman Okyay, &quot;Milli Turbojet Motoru&#39;nun son aşaması olan kalifikasyon testlerinin en ge&ccedil; aralık ortasında başlayıp bir ay i&ccedil;inde tamamlanmış olmasını planlıyoruz. B&ouml;ylece geliştirme projesi tamamlanacak ve motorumuz artık seri &uuml;retime hazır hale gelmiş olacak. Motor kalifiye olduktan sonra biz bunu &uuml;retim hattımıza alıp seri &uuml;retime başlayacağız.&quot; a&ccedil;ıklamasında bulundu.</p> <p>Okyay, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank&#39;la birlikte Kale Grubu&#39;nun savunma ve havacılık şirketlerinden Kale Ar-Ge&#39;nin Tuzla&#39;da geliştirdiği Milli Turbojet Motoru&#39;nun teslimat &ouml;ncesi son testlerinden birine katıldı.</p> <p>Testin ardından AA muhabirine a&ccedil;ıklamalarda bulunan Okyay, Kale Ar-Ge olarak, Hava Kuvvetleri Komutanlığı&#39;nın ihtiyacı olan Stand-Off M&uuml;himmatın (SOM f&uuml;zesi) seri &uuml;retiminde kullanılacak olan Milli Turbojet Motor&rsquo;un ve motora ait alt sistemlerinin tasarımı, &uuml;retimi, testlerinin yapılması, teknoloji g&ouml;steriminin ger&ccedil;ekleştirilmesi, eğitim ve bakımı ile Teknik Veri Paketi&#39;nin (TVP) hazırlanmasını &uuml;stlendiklerini hatırlattı.</p> <p>Kale Grubu&#39;nun, savunma ve havacılık sekt&ouml;r&uuml;ne 1987 yılında Stinger F&uuml;ze Sistemleri Projesi&#39;ne 22 değişik par&ccedil;a &uuml;retimiyle girdiğini aktaran Okyay, savunma ve havacılık sekt&ouml;rlerinin &uuml;lkeler ve şirketler i&ccedil;in kritik &ouml;nem taşıdığını s&ouml;yledi.</p> <p>Okyay şunları kaydetti:</p> <p>&quot;Siz teknoloji alanında birtakım yeniliklere imza atacaksanız eğer, onların bir&ccedil;oğunun doğduğu sekt&ouml;r savunma ve havacılık sanayidir. Bunun yanında bu sekt&ouml;rdeki dışa bağımlılık &uuml;lkenizin bir&ccedil;ok alandaki diğer politikalarını da etkiler. Dolayısıyla buradaki dışa bağımlılığınızı ne kadar azaltabiliyorsanız o kadar diğer alanlardaki politikalarınızı daha serbest&ccedil;e yapabilir hale gelirsiniz. Savunma sanayi &uuml;lkemizin de &ouml;nemle ihtiya&ccedil; duyduğu bir sekt&ouml;r. Dolayısıyla bu harcamanın &uuml;lke i&ccedil;inde kalması ve &uuml;lkedeki firmaların bu alanda faaliyet g&ouml;stermesi &uuml;lke ekonomisi a&ccedil;ısından da &ccedil;ok &ouml;nemli.</p> <p>Kale Grubu olarak 1987 yılında yurt dışına Stinger f&uuml;ze par&ccedil;aları &uuml;reterek başladığımız bu ser&uuml;vende, geldiğimiz bu noktada b&uuml;nyemizde bu alanda faaliyet g&ouml;steren 5 tane şirketimiz var. Bunlardan bir tanesi Kale Havacılık. Orada askeri ve sivil u&ccedil;akların &ouml;nemli par&ccedil;a ve aksamları &uuml;retiliyor. Boeing ve Airbus gibi firmalar m&uuml;şterimiz.&quot;</p> <h3>&quot;Milli irtifa test d&uuml;zeneğini T&uuml;rkiye&#39;de ilke ve tek olarak tasarlayıp geliştirdik&quot;</h3> <p>Okyay, Kale Havacılığın y&uuml;ksek katma değerli &uuml;retimiyle &uuml;lkenin dış ticaretine katkı sağladığını ifade ederek, ihracatı artırmak i&ccedil;in nitelikli &uuml;retimlerle &ccedil;alışmaya devam ettiklerini s&ouml;yledi.</p> <p>Kale Ar-Ge&#39;nin 2012&#39;de milli gaz t&uuml;rbinli motorlar geliştirmek i&ccedil;in kurulduğunu anlatan Okyay, ilk projelerinin Milli Turbojet Motoru olduğunu kaydetti.</p> <p>Okyay, şu bilgileri verdi:</p> <p>&quot;&Uuml;lkemizde geliştirilen ilk milli &ouml;l&ccedil;ekteki jet motoru &uuml;zerinde &ccedil;alışıyoruz. Tamamen milli imkanlarla bunu geliştirdik. M&uuml;hendislerimizin, burada &ccedil;alışan ekibin başarısıdır. Sadece motor geliştirmekle kalmadık, motorun b&uuml;t&uuml;n alt sistemleri diyebileceğimiz elektronik kontrol &uuml;nitesi, yakıt grubu gibi, piroteknik ateşleyicisi gibi, alternat&ouml;r gibi bir&ccedil;ok alt sistemini de yine yerli ve milli olarak geliştirdik.&nbsp;</p> <p>Motorun dışında bir de milli irtifa test d&uuml;zeneğini T&uuml;rkiye&#39;de ilk ve tek olarak tasarlayıp geliştirdik. &Ccedil;ok zor bir iştir. Ger&ccedil;ekten bir motor geliştirmek kadar da zor bir iştir, irtifa test d&uuml;zeneğinin m&uuml;hendisliğini yapıp, onu kurmak ve işletmek ve bakımını yapmak. Burada motorumuzun irtifadaki testlerini, u&ccedil;uş testlerini yapıyoruz. Yani u&ccedil;uşta motor ne hissediyorsa, nasıl bir ortamın i&ccedil;indeyse onları birebir yerde sağlayabiliyoruz ki havadaki performansını yerde test edebilir hale geliyoruz. Bunu yapmadan motor geliştirmeniz m&uuml;mk&uuml;n değil. Bu bir bakım test d&uuml;zeneği değil, geliştirme test d&uuml;zeneği.&quot;</p> <h3>&quot;Sayın bakanımızla beraber yaptığımız test sorunsuz tamamlandı&quot;</h3> <p>Okyay, Milli Turbojet Motoru Projesi&#39;yle ilk etapta SOM f&uuml;zelerine motor &uuml;retileceğini ifade ederek, KTJ-3200 isimli motorun testini Bakan Varank&#39;la birlikte yapmaktan gurur duyduklarını s&ouml;yledi.</p> <p>Motorun testine ilişkin bilgiler veren Okyay, &quot;Motorumuz &ccedil;ok ş&uuml;k&uuml;r gayet g&uuml;zel &ccedil;alıştı. Elektrik kontrol &uuml;nitesinin vermiş olduğu b&uuml;t&uuml;n komutları birebir yerine getirdi. Sayın Sanayi ve Teknoloji Bakanımız Mustafa Varank&#39;la beraber yaptığımız test sorunsuz olarak tamamlandı ve ardından motorumuzu kapattık. Ger&ccedil;ekten artık bu alanda kendimizi artık rahat hissedebiliyoruz. Bu ve bunun gibi başka motorları da geliştirebilecek seviyeye geldiğimizi hissediyoruz a&ccedil;ık&ccedil;ası.&quot; bilgilerini verdi.</p> <p>Milli Turbojet Motoru Projesi &uuml;zerinde 8,5 yıldır &ccedil;alıştıklarını belirten Okyay, bu s&uuml;rede ciddi tecr&uuml;beler kazandıklarını s&ouml;yledi.</p> <h3>&quot;&Uuml;retime hazırlık &ccedil;alışmalarına biz ağustos ayından beri devam ediyoruz&quot;</h3> <p>Osman Okyay, motorun teslim programına hazır hale geldiğini ifade ederek, &quot;Şu anda biz fabrika kabul testlerini yapıyoruz. Arkasından motorun kalifikasyon testleriyle beraber teslim s&uuml;reci tamamlanmış olacak.&quot; dedi.</p> <p>Motorun kalifikasyon testlerini aralık ayında yapacaklarını aktaran Okyay, ş&ouml;yle konuştu:</p> <p>&quot;Milli Turbojet Motoru&#39;nun son aşaması olan kalifikasyon testlerinin en ge&ccedil; aralık ortasında başlayıp bir ay i&ccedil;inde tamamlanmış olmasını planlıyoruz. B&ouml;ylece geliştirme projesi tamamlanacak ve motorumuz artık seri &uuml;retime hazır hale gelmiş olacak. Havacılık sekt&ouml;r&uuml;nde &uuml;retim işi zaten bizim senelerdir yaptığımız bir şey. Ayrıca testler i&ccedil;in &ccedil;ok sayıda prototip motor &uuml;rettik. 8,5 yıllık s&uuml;rede işler her zaman iyi gitmedi, bazen motorda hasarlar oldu. Hemen yenilerini &uuml;rettik. Dolayısıyla motor &uuml;retme tarafında bizim hi&ccedil;bir sıkıntımız yok. Bir de biz uluslararası alanda d&uuml;nyanın en b&uuml;y&uuml;k havacılık firmalarına, Boeing&#39;e, Airbus&#39;a direkt alt yapımcı konumundayız. Dolayısıyla &uuml;retme tarafı bizim i&ccedil;in bir motoru sıfırdan geliştirmeye oranla daha kolay kısmı. Bu motor kalifiye olduktan sonra biz bunu &uuml;retim hattımıza alıp seri &uuml;retime başlayacağız.</p> <p>&Uuml;retime hazırlık &ccedil;alışmalarına biz ağustos ayından beri devam ediyoruz. Dolayısıyla &ccedil;ok rahat bir şekilde seri &uuml;retime alırız. O bizim en g&uuml;&ccedil;l&uuml; olduğumuz y&ouml;n&uuml;m&uuml;z.&quot;</p> <h3>&quot;Sadece SOM f&uuml;zesinde kullanılmayacak&quot;</h3> <p>Okyay, motorun itkisinin 3.200 newton seviyesinde olduğunu hatırlatarak, bunun da 900 beygirlik bir g&uuml;ce denk geldiğini s&ouml;yledi.</p> <p>Motorun jet motoru olması nedeniyle olduk&ccedil;a k&uuml;&ccedil;&uuml;k boyutta tasarlandığını aktaran Okyay, bu motorun birden fazla u&ccedil;an cisme, u&ccedil;an platforma itici g&uuml;&ccedil; sağlayacağını kaydetti.</p> <p>Okyay, s&ouml;zlerini ş&ouml;yle s&uuml;rd&uuml;rd&uuml;:</p> <p>&quot;Milli Turbojet Motoru ilk olarak SOM f&uuml;zesinde kullanılacak. Geliştirdiğimiz motor SOM f&uuml;zesi i&ccedil;in geliştirildi ama sadece SOM f&uuml;zesinde kullanılmayacak. Birden fazla u&ccedil;an sistemimizin motoru g&ouml;revini &uuml;stlenecek bu motor. Bundan sonra yapılması gereken ş&ouml;yle bir işlem var, bu motorun alınıp roket i&ccedil;ine, f&uuml;ze i&ccedil;ine yerleştirilmesi... Roketle motorun entegre edilmesi gerekiyor. Bu işlem paralelinde zaten bizim de seri &uuml;retime hazırlık fazımız tamamlanmış olacak. Dolayısıyla takvimler birbirine &ccedil;ok uyuyor. Daha sonrasında da f&uuml;zeyle u&ccedil;uşlu testler yapılacak. Yani &uuml;rettiğimiz motorla u&ccedil;an f&uuml;zeler 2021 başlarında test edilmeye başlanacak. Bunların hepsinin en fazla 7-9 ay i&ccedil;erisinde tamamlanabileceğini &ouml;ng&ouml;r&uuml;yorum. 2021 i&ccedil;inde Milli Turbojet Motor&#39;la u&ccedil;an f&uuml;zelerimiz inşallah envanterdeki yerlerini almış olacaklar.&quot; ​​​​​​​</p>
Habere ifade bırak !
Habere ait etiket tanımlanmamış.
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve haber111.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.