Genç sürücülerin trafik kurallarını ihlal etmeye daha yatkın olduğu belirlendi

GÜNDEM (AA) - Anadolu Ajansı | 06.03.2021 - 23:16, Güncelleme: 27.10.2022 - 05:59
 

Genç sürücülerin trafik kurallarını ihlal etmeye daha yatkın olduğu belirlendi

Trafik Psikoloğu ve Başkent Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Burcu Tekeş Tolungüç, araştırmaların genç sürücülerin psikolojik özellikleri sebebiyle trafik kurallarını ihlal etmeye daha yatkın olduğunu gösterdiğini söyledi.
<p>Tolung&uuml;&ccedil;, AA muhabirine yaptığı a&ccedil;ıklamada, T&uuml;rkiye&#39;de yeni tanınmaya başlayan ve psikolojinin uygulamalı alt dallarından biri olan trafik psikolojisine ilişkin bilgiler verdi.</p> <p>Bu disiplinin, insan, ara&ccedil; ve &ccedil;evre arasındaki etkileşimi incelediğini belirten Tolung&uuml;&ccedil;, ama&ccedil;larının trafikteki insan davranışını anlamak, iyi y&ouml;nde değiştirmek, trafik kazaları ile can kayıpları ve yaralanmaları azaltmak olduğunu s&ouml;yledi.</p> <p>Tolung&uuml;&ccedil;, bu kapsamda hız yapma, emniyet kemeri kullanmama, kural ihlalleri ve alkol ya da madde etkisi altında ara&ccedil; kullanma gibi sorunlu insan davranışları yanında, motosiklet ve bisiklet s&uuml;r&uuml;c&uuml;leri, engelliler, yayalar, yolcular gibi &ouml;zel gruplar &uuml;zerine de &ccedil;alışmalar yapıldığını ifade etti.</p> <h3>&quot;Kadınlarda risk algısı erkeklere g&ouml;re daha y&uuml;ksek&quot;</h3> <p>Trafik kazalarının en &ouml;nemli nedenlerinden birinin &quot;hızlı ara&ccedil; kullanma&quot; olduğuna işaret eden Tolung&uuml;&ccedil;, yolun gerektirdiği ve yasanın s&ouml;ylediği sınırın &uuml;zerinde ara&ccedil; kullanmanın hem T&uuml;rkiye&#39;de hem de d&uuml;nyada trafik kazalarının en b&uuml;y&uuml;k sebeplerinden biri olduğunu kaydetti.</p> <p>Kadın ve erkek davranışları arasındaki farklılıkların trafikteki etkilerine de değinen Burcu Tekeş Tolung&uuml;&ccedil;, ş&ouml;yle konuştu:</p> <p>&quot;Trafik kazalarına baktığımızda, d&uuml;nyada yapılan &ccedil;alışmalar, trafikte kadınların hatalara, erkeklerin ise ihlallere daha yatkın olduğunu g&ouml;steriyor. Yani kadınların karıştığı kazalar, niyetli olmadan yapılan davranışlarla ilişkiliyken, &ouml;rneğin aynayı kontrol etmeden yola &ccedil;ıkmak gibi, erkeklerin karıştığı kazalar ise hız yapmak ya da &ouml;ndeki ara&ccedil;la yeterli mesafe bırakmamak gibi niyetli davranışların sonucu olarak ger&ccedil;ekleşiyor.&quot;</p> <p>Bu farklılığın, sosyal ve gelişimsel sebepleri olduğu kadar risk algısındaki farklılıklarla da ilgisi olduğuna dikkati &ccedil;eken Tolung&uuml;&ccedil;, şu değerlendirmelerde bulundu:</p> <p>&quot;Erkeklerin risk algısı daha d&uuml;ş&uuml;k. Yani riski, kadınlara g&ouml;re daha az algılıyorlar. Risk taşıyan bir durumla karşılaştıklarında, &ouml;rneğin sıkışık bir yerden ge&ccedil;mek gerektiğinde erkekler, &ccedil;arpma riskini d&uuml;ş&uuml;k algılıyor. Kadınlarda ise durum tam tersi, risk algısı erkeklere g&ouml;re daha y&uuml;ksek ve &ccedil;arpma olasılığını daha y&uuml;ksek algılıyorlar. Bu y&uuml;zden de beklemeyi ya da ge&ccedil;meye &ccedil;alışmamayı tercih ediyorlar. Dolayısıyla, bu durum kadınların trafikte g&uuml;venliği daha &ouml;n plana koymalarıyla sonu&ccedil;lanıyor.&quot;</p> <h3>&quot;Hem en fazla risk altındalar hem de en fazla risk yaratanlar&quot;</h3> <p>D&uuml;nya Sağlık &Ouml;rg&uuml;t&uuml; ile t&uuml;m d&uuml;nyada yapılan akademik &ccedil;alışmalara değinen Tolung&uuml;&ccedil;, &ouml;zellikle 18-25 yaş arası gen&ccedil; erkeklerin trafikte daha fazla &ouml;l&uuml;m oranına sahip olduğunu, aynı yaşlardaki gen&ccedil; kadın s&uuml;r&uuml;c&uuml;lerin &ouml;l&uuml;m oranlarının ise bunun neredeyse yarısı olduğunu bildirdi.</p> <p>Tolung&uuml;&ccedil;, 18-25 yaş arası gen&ccedil; ve erkek s&uuml;r&uuml;c&uuml;lerin trafikte hem en fazla risk altında bulunan hem de en fazla risk yaratan grupların başında geldiğinin t&uuml;m d&uuml;nyada kabul g&ouml;ren bir ger&ccedil;ek olduğunu ifade ederek, gen&ccedil; s&uuml;r&uuml;c&uuml;lerin tamamının &quot;problemli yol kullanıcıları&quot; olarak tanımlanıp &ouml;zel ilgi gerektirdiğini aktardı.</p> <p>D&uuml;ş&uuml;n&uuml;lenin aksine, gen&ccedil; s&uuml;r&uuml;c&uuml;lerin i&ccedil;inde bulunduğu riskin sebebinin sadece deneyim eksikliği olmadığını vurgulayan Burcu Tekeş Tolung&uuml;&ccedil;, s&ouml;zlerini ş&ouml;yle s&uuml;rd&uuml;rd&uuml;:</p> <p>&quot;&Ouml;zellikle hafta sonları ve gece ge&ccedil; saatlerde alkol alarak sosyalleşme, emniyet kemeri kullanımının bu yaş gruplarında daha d&uuml;ş&uuml;k olması, ara&ccedil; kullanırken cep telefonları ile meşgul olma ve &ouml;zellikle y&uuml;ksek hızda ara&ccedil; kullanma gibi davranışsal unsurlar da gen&ccedil;leri riske atmaktadır. Araştırmalara g&ouml;re, ara&ccedil; i&ccedil;erisinde aynı yaşlarda yolcu olması, bir akran etkisi yaratarak kaza riskini arttırmaktadır.&quot;</p> <h3>&quot;Gen&ccedil; s&uuml;r&uuml;c&uuml;ler s&uuml;r&uuml;c&uuml;l&uuml;k becerilerini objektif değerlendiremiyor&quot;</h3> <p>&Ouml;te yandan, bu yaş grubundaki gen&ccedil;lerin sahip oldukları bazı psikolojik &ouml;zelliklerin de davranışları &uuml;zerinde etkili olduğunu anlatan Tolung&uuml;&ccedil;, şunları kaydetti:</p> <p>&quot;Yapılan araştırmalara g&ouml;re, gen&ccedil; s&uuml;r&uuml;c&uuml;ler, yaşlarının bir &ouml;zelliği olarak kendi s&uuml;r&uuml;c&uuml;l&uuml;k becerilerini objektif şekilde değerlendiremiyorlar ve riski etraflıca tartmadan hareket ediyorlar. Bu da onları trafik kurallarını ihlal etmeye daha meyilli hale getiriyor.</p> <p>Ayrıca beynin yargılama, karar verme, risklerin ve sonu&ccedil;ların değerlendirilmesi gibi becerilerinden sorumlu olan b&ouml;l&uuml;m&uuml; (prefrontal korteks), ergenlik d&ouml;neminde halen gelişmeye devam ediyor. Bu da 18-25 yaş arasındaki gen&ccedil; s&uuml;r&uuml;c&uuml;lerin trafikte en fazla risk yaratan ve risk altındaki gruplar arasında yer almalarına sebep oluyor. T&uuml;m bu bilgiler ele alındığında gen&ccedil; s&uuml;r&uuml;c&uuml;lere &ouml;zel m&uuml;dahalelere odaklanılmasının &ccedil;ok anlamlı olduğu tartışmasız bir ger&ccedil;ek.&quot;</p>
Trafik Psikoloğu ve Başkent Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Burcu Tekeş Tolungüç, araştırmaların genç sürücülerin psikolojik özellikleri sebebiyle trafik kurallarını ihlal etmeye daha yatkın olduğunu gösterdiğini söyledi.
<p>Tolung&uuml;&ccedil;, AA muhabirine yaptığı a&ccedil;ıklamada, T&uuml;rkiye&#39;de yeni tanınmaya başlayan ve psikolojinin uygulamalı alt dallarından biri olan trafik psikolojisine ilişkin bilgiler verdi.</p> <p>Bu disiplinin, insan, ara&ccedil; ve &ccedil;evre arasındaki etkileşimi incelediğini belirten Tolung&uuml;&ccedil;, ama&ccedil;larının trafikteki insan davranışını anlamak, iyi y&ouml;nde değiştirmek, trafik kazaları ile can kayıpları ve yaralanmaları azaltmak olduğunu s&ouml;yledi.</p> <p>Tolung&uuml;&ccedil;, bu kapsamda hız yapma, emniyet kemeri kullanmama, kural ihlalleri ve alkol ya da madde etkisi altında ara&ccedil; kullanma gibi sorunlu insan davranışları yanında, motosiklet ve bisiklet s&uuml;r&uuml;c&uuml;leri, engelliler, yayalar, yolcular gibi &ouml;zel gruplar &uuml;zerine de &ccedil;alışmalar yapıldığını ifade etti.</p> <h3>&quot;Kadınlarda risk algısı erkeklere g&ouml;re daha y&uuml;ksek&quot;</h3> <p>Trafik kazalarının en &ouml;nemli nedenlerinden birinin &quot;hızlı ara&ccedil; kullanma&quot; olduğuna işaret eden Tolung&uuml;&ccedil;, yolun gerektirdiği ve yasanın s&ouml;ylediği sınırın &uuml;zerinde ara&ccedil; kullanmanın hem T&uuml;rkiye&#39;de hem de d&uuml;nyada trafik kazalarının en b&uuml;y&uuml;k sebeplerinden biri olduğunu kaydetti.</p> <p>Kadın ve erkek davranışları arasındaki farklılıkların trafikteki etkilerine de değinen Burcu Tekeş Tolung&uuml;&ccedil;, ş&ouml;yle konuştu:</p> <p>&quot;Trafik kazalarına baktığımızda, d&uuml;nyada yapılan &ccedil;alışmalar, trafikte kadınların hatalara, erkeklerin ise ihlallere daha yatkın olduğunu g&ouml;steriyor. Yani kadınların karıştığı kazalar, niyetli olmadan yapılan davranışlarla ilişkiliyken, &ouml;rneğin aynayı kontrol etmeden yola &ccedil;ıkmak gibi, erkeklerin karıştığı kazalar ise hız yapmak ya da &ouml;ndeki ara&ccedil;la yeterli mesafe bırakmamak gibi niyetli davranışların sonucu olarak ger&ccedil;ekleşiyor.&quot;</p> <p>Bu farklılığın, sosyal ve gelişimsel sebepleri olduğu kadar risk algısındaki farklılıklarla da ilgisi olduğuna dikkati &ccedil;eken Tolung&uuml;&ccedil;, şu değerlendirmelerde bulundu:</p> <p>&quot;Erkeklerin risk algısı daha d&uuml;ş&uuml;k. Yani riski, kadınlara g&ouml;re daha az algılıyorlar. Risk taşıyan bir durumla karşılaştıklarında, &ouml;rneğin sıkışık bir yerden ge&ccedil;mek gerektiğinde erkekler, &ccedil;arpma riskini d&uuml;ş&uuml;k algılıyor. Kadınlarda ise durum tam tersi, risk algısı erkeklere g&ouml;re daha y&uuml;ksek ve &ccedil;arpma olasılığını daha y&uuml;ksek algılıyorlar. Bu y&uuml;zden de beklemeyi ya da ge&ccedil;meye &ccedil;alışmamayı tercih ediyorlar. Dolayısıyla, bu durum kadınların trafikte g&uuml;venliği daha &ouml;n plana koymalarıyla sonu&ccedil;lanıyor.&quot;</p> <h3>&quot;Hem en fazla risk altındalar hem de en fazla risk yaratanlar&quot;</h3> <p>D&uuml;nya Sağlık &Ouml;rg&uuml;t&uuml; ile t&uuml;m d&uuml;nyada yapılan akademik &ccedil;alışmalara değinen Tolung&uuml;&ccedil;, &ouml;zellikle 18-25 yaş arası gen&ccedil; erkeklerin trafikte daha fazla &ouml;l&uuml;m oranına sahip olduğunu, aynı yaşlardaki gen&ccedil; kadın s&uuml;r&uuml;c&uuml;lerin &ouml;l&uuml;m oranlarının ise bunun neredeyse yarısı olduğunu bildirdi.</p> <p>Tolung&uuml;&ccedil;, 18-25 yaş arası gen&ccedil; ve erkek s&uuml;r&uuml;c&uuml;lerin trafikte hem en fazla risk altında bulunan hem de en fazla risk yaratan grupların başında geldiğinin t&uuml;m d&uuml;nyada kabul g&ouml;ren bir ger&ccedil;ek olduğunu ifade ederek, gen&ccedil; s&uuml;r&uuml;c&uuml;lerin tamamının &quot;problemli yol kullanıcıları&quot; olarak tanımlanıp &ouml;zel ilgi gerektirdiğini aktardı.</p> <p>D&uuml;ş&uuml;n&uuml;lenin aksine, gen&ccedil; s&uuml;r&uuml;c&uuml;lerin i&ccedil;inde bulunduğu riskin sebebinin sadece deneyim eksikliği olmadığını vurgulayan Burcu Tekeş Tolung&uuml;&ccedil;, s&ouml;zlerini ş&ouml;yle s&uuml;rd&uuml;rd&uuml;:</p> <p>&quot;&Ouml;zellikle hafta sonları ve gece ge&ccedil; saatlerde alkol alarak sosyalleşme, emniyet kemeri kullanımının bu yaş gruplarında daha d&uuml;ş&uuml;k olması, ara&ccedil; kullanırken cep telefonları ile meşgul olma ve &ouml;zellikle y&uuml;ksek hızda ara&ccedil; kullanma gibi davranışsal unsurlar da gen&ccedil;leri riske atmaktadır. Araştırmalara g&ouml;re, ara&ccedil; i&ccedil;erisinde aynı yaşlarda yolcu olması, bir akran etkisi yaratarak kaza riskini arttırmaktadır.&quot;</p> <h3>&quot;Gen&ccedil; s&uuml;r&uuml;c&uuml;ler s&uuml;r&uuml;c&uuml;l&uuml;k becerilerini objektif değerlendiremiyor&quot;</h3> <p>&Ouml;te yandan, bu yaş grubundaki gen&ccedil;lerin sahip oldukları bazı psikolojik &ouml;zelliklerin de davranışları &uuml;zerinde etkili olduğunu anlatan Tolung&uuml;&ccedil;, şunları kaydetti:</p> <p>&quot;Yapılan araştırmalara g&ouml;re, gen&ccedil; s&uuml;r&uuml;c&uuml;ler, yaşlarının bir &ouml;zelliği olarak kendi s&uuml;r&uuml;c&uuml;l&uuml;k becerilerini objektif şekilde değerlendiremiyorlar ve riski etraflıca tartmadan hareket ediyorlar. Bu da onları trafik kurallarını ihlal etmeye daha meyilli hale getiriyor.</p> <p>Ayrıca beynin yargılama, karar verme, risklerin ve sonu&ccedil;ların değerlendirilmesi gibi becerilerinden sorumlu olan b&ouml;l&uuml;m&uuml; (prefrontal korteks), ergenlik d&ouml;neminde halen gelişmeye devam ediyor. Bu da 18-25 yaş arasındaki gen&ccedil; s&uuml;r&uuml;c&uuml;lerin trafikte en fazla risk yaratan ve risk altındaki gruplar arasında yer almalarına sebep oluyor. T&uuml;m bu bilgiler ele alındığında gen&ccedil; s&uuml;r&uuml;c&uuml;lere &ouml;zel m&uuml;dahalelere odaklanılmasının &ccedil;ok anlamlı olduğu tartışmasız bir ger&ccedil;ek.&quot;</p>
Habere ifade bırak !
Habere ait etiket tanımlanmamış.
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve haber111.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.