Libya’da savaşın seyri değişiyor

GÜNDEM (AA) - Anadolu Ajansı | 16.04.2020 - 14:20, Güncelleme: 27.10.2022 - 05:59
 

Libya’da savaşın seyri değişiyor

Türkiye ile Libya arasında imzalanan güvenlik mutabakat muhtırası sonrasında UMH’nin askeri kapasitesini artırması, başkent Trablus’u ele geçirmeyi başaramayan Hafter’e bağlı LUO’nun hedefini daha da imkânsız hale getirmiş bulunuyor.
<p>4 Nisan&rsquo;da birinci yılını geride bırakan&nbsp;Libya&rsquo;daki savaş, yeni tip koronavir&uuml;s (Kovid-19) salgını ve ateşkes girişimlerine rağmen halen devam ediyor. Ocak ayından itibaren Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Rusya&rsquo;nın Libya&rsquo;nın doğusuna ger&ccedil;ekleştirdikleri yoğun kargo u&ccedil;uşları, o d&ouml;nem devam eden ateşkes ve siyasi &ccedil;&ouml;z&uuml;m g&ouml;r&uuml;şmelerine rağmen b&uuml;y&uuml;k bir savaşın kapıda olduğunun habercisiydi. Sonu&ccedil; itibarıyla yoğun askeri ikmallerin ardından darbeci general Halife Hafter&rsquo;e bağlı&nbsp;Libya Ulusal Ordusu (LUO)&nbsp;28 Şubat itibarıyla yeniden Trablus&rsquo;a saldırmaya başladı.&nbsp;Ulusal Mutabakat H&uuml;k&uuml;meti&rsquo;ne (UMH)&nbsp;bağlı &Ouml;fke Volkanı Operasyonu g&uuml;&ccedil;leri ise 25 Mart sabahında Trablus ablukasını kırmak i&ccedil;in b&uuml;t&uuml;n cephelerde &ldquo;Barış Fırtınası Operasyonu&rdquo;nu başlattı. B&ouml;ylece Giryan&rsquo;ın ardından UMH, ikinci defa savunma yerine saldırı pozisyonuna ge&ccedil;miş oldu.</p> <p>Libya&rsquo;da savaşın olduk&ccedil;a uzun zamandır aynı cephe hatlarına sıkıştığı tespitinden yola &ccedil;ıkıldığında, tırmanan savaşın seyrinde birtakım sorular da &ouml;n plana &ccedil;ıkıyor. Sahada neler yaşandığı ve mevcut durum itibarıyla b&uuml;y&uuml;k bir değişimin yaşanıp yaşanmayacağı ve yeni gelişmeler ışığında olası senaryoların neler olabileceği &ouml;n plana &ccedil;ıkan sorular olarak masada.</p> <p>Esasen Libya 2020 yılına bir dizi diplomatik girişim &ouml;nc&uuml;l&uuml;ğ&uuml;nde siyasi &ccedil;&ouml;z&uuml;m umuduyla girmişti. Kasım ayında UMH ile iki mutabakat muhtırası imzalayan T&uuml;rkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Eyl&uuml;l 2019&rsquo;dan itibaren Wagner &uuml;zerinden Libya savaşına doğrudan m&uuml;dahil olan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 12 Ocak&rsquo;ta Moskova&rsquo;da siyasi &ccedil;&ouml;z&uuml;m i&ccedil;in tarafları bir araya getirmişti. UMH Başbakanı Fayiz es-Serrac ateşkes metnini imzalarken Hafter ise metni imzalamadan Moskova&rsquo;dan ayrıldı. Kısa bir s&uuml;re sonra ise Almanya Başbakanı Angela Merkel 19 Ocak&rsquo;ta Berlin&rsquo;de, siyasi &ccedil;&ouml;z&uuml;m&uuml;n yol haritasını belirlemek amacıyla ana uluslararası akt&ouml;rlerin de katılımıyla Berlin Konferansı&rsquo;nı ger&ccedil;ekleştirmiş ve 55 maddelik bir metin &ccedil;er&ccedil;evesinde Cenevre&rsquo;de g&ouml;r&uuml;şmeler başlamıştı. Bu g&ouml;r&uuml;şmelerin ger&ccedil;ekleştirilmesi adına Birleşmiş Milletler (BM) &ouml;nc&uuml;l&uuml;ğ&uuml;nde &ldquo;askeri, ekonomik ve siyasi&rdquo; olmak &uuml;zere 3 ayrı g&ouml;r&uuml;şme masası kurulmuş, Libya&rsquo;da kalıcı ateşkes sağlanmasını hedefleyen 5+5 formatındaki ortak askeri komite toplantılarıyla g&ouml;r&uuml;şmeler başlamıştı. 26 Şubat&rsquo;ta başlaması planlanan &ldquo;siyasi masa g&ouml;r&uuml;şmeleri&rdquo; ise b&uuml;y&uuml;k bir başarısızlıkla sonu&ccedil;lanmıştı. Aynı g&uuml;nlerde UMH, BAE&rsquo;nin Ocak ortasından bu yana Libya&rsquo;ya silah g&ouml;nderdiğini, Halife Hafter liderliğindeki LUO&rsquo;yu desteklemek i&ccedil;in yaklaşık 100 u&ccedil;uş ger&ccedil;ekleştirerek Libya&rsquo;ya tahmini 6 bin 200 ton ağırlığında cephane ve askeri m&uuml;himmat ulaştırdığını a&ccedil;ıkladı. Bahsi ge&ccedil;en u&ccedil;uşların BAE&rsquo;deki Suveyhan Hava &Uuml;ss&uuml;&rsquo;nden ve Eritre&rsquo;deki Assab hava &uuml;ss&uuml;nden kalktığı biliniyor.</p> <p>28 Şubat ise &ccedil;ok sayıda ihlalle devam eden ateşkesin sahada sona erdiği tarih oldu ve Hafter&rsquo;e bağlı LUO, Trablus&rsquo;a y&ouml;nelik saldırılarına hız vermeye başladı. Keza aynı tarihte BM Libya &Ouml;zel Temsilcisi Gassan Salame de Libya&rsquo;da ateşkes ihlallerinin yaşandığını belirtmiş ve ateşkesin tamamen bozulabileceği y&ouml;n&uuml;nde uyarıda bulunmuştu. LUO&rsquo;nun Trablus&rsquo;a yeniden saldırılarını yoğunlaştırması ve Cenevre g&ouml;r&uuml;şmelerinin kad&uuml;k kalmasının ardından, iki yıldan fazla bir s&uuml;redir g&ouml;revde bulunan Salame, Mart ayında sağlığının stresi daha fazla kaldırmadığını a&ccedil;ıklayarak istifa etti. Fakat Salame&rsquo;nin istifası da Trablus&rsquo;a y&ouml;nelik saldırıların durdurulması adına g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir uluslararası inisiyatifin &ouml;n&uuml;n&uuml; a&ccedil;maya yetemedi. Benzer şekilde Kovid-19 salgını nedeniyle ABD, bir&ccedil;ok Avrupa &uuml;lkesi, T&uuml;rkiye ve BAE tarafından desteklenen bir insani ateşkes &ccedil;ağrısı yapılmış ancak bu ateşkes kabul edilmesine rağmen anında ihlal edilmiştir. LUO daha ge&ccedil;tiğimiz hafta i&ccedil;inde Kovid-19 hastalarını tedavi etmeyi ama&ccedil;layan bir hastaneyi iki kez bombaladı. Başkentte yaşanan su ve elektrik kesintisiyle devam eden f&uuml;ze saldırıları, Trablus halkının salgınla m&uuml;cadelesini imk&acirc;nsız hale getiriyor.</p> <p>&nbsp;</p> <h3>Sahada neler oluyor?</h3> <p>LUO&rsquo;nun 28 Şubat&rsquo;tan itibaren Trablus saldırılarına yeniden başladığını ifade etmiştik. Ayn Zara başta olmak &uuml;zere pek &ccedil;ok cephede bu saldırılar devam ederken, LUO&rsquo;nun saldırılarının ana hedeflerinden biri; Giryan, Zuvara, Zaviye ve diğer cephelerde UMH g&uuml;&ccedil;lerinin -&ouml;zellikle savunma zaaflarını anlayabilmek i&ccedil;in- f&uuml;ze ve top atışlarıyla test edilmesiydi. Bunun yanı sıra, Ocak ayından itibaren T&uuml;rkiye&rsquo;nin sağladığı askeri yardımlarla elde edilen askeri kapasiteyi hedef alan saldırılar ise Mitiga ve Trablus havalimanları ile limanlarına yoğunlaşmaktaydı. 22 Ocak&rsquo;ta Mitiga havalimanını hedef alan Grad roket saldırıları daha sonraki aylarda da devam etti. Benzer şekilde Trablus Limanı da gelen yardımların engellenmesi amacına y&ouml;nelik f&uuml;ze saldırılarına maruz kaldı.</p> <p>Buna mukabil UMH de i&ccedil;inde bulunduğu ablukayı kırmak i&ccedil;in cepheleri kuvvetlendirmeye &ccedil;alışmakta ve &ouml;zellikle g&uuml;ney-doğu Trablus &uuml;zerindeki tehdidi ortadan kaldırmak i&ccedil;in Nefusa Dağlarındaki Cadu&rsquo;ya ikmalde bulunmaktaydı. Cephelerin g&uuml;&ccedil;lendirilmesi i&ccedil;in askeri koordinasyon ile ikmallerin yoğunlaşmasına ek olarak yeni elde edilen askeri yardımlarla hava savunma ve hava saldırı alanları başta olmak &uuml;zere UMH&rsquo;nin askeri kapasitesinin de artırılması s&ouml;z konusu oldu. 2014&rsquo;ten itibaren &uuml;lkede ilerleme kaydeden LUO, BAE&rsquo;nin sağladığı drone filosu, Kadim Hava &uuml;ss&uuml;nden savaş u&ccedil;aklarıyla verdiği hava desteği, Rusya&rsquo;nın sağladığı hava savunma sistemleri sayesinde hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; elinde tutuyordu. Nisan 2019&rsquo;dan bu yana karada ise m&uuml;ttefikleri BAE ve Rusya tarafından sağlanan silahlarla Sudanlı, &Ccedil;adlı ve Rus paralı askerleri sayesinde olduk&ccedil;a avantajlı konumdaydı. BAE, 2016&rsquo;dan beri Hafter g&uuml;&ccedil;lerine destek sağlayan ve Bingazi&rsquo;nin yaklaşık 170 kilometre doğusunda yer alan Kadim Hava &uuml;ss&uuml;n&uuml; inşa etmişti. Hava &uuml;ss&uuml;nde, Rus ve Fransız yapımı savaş u&ccedil;aklarının yanı sıra Hawk hava savunma sistemlerinin kurulduğu daha &ouml;nce teyit edilmişti. BAE, LUO&rsquo;ya ayrıca &Ccedil;in yapımı Wing Loong II SİHA filosu da tedarik etmiş bulunuyor. &Ccedil;in yapımı Wing Loonglar Trablus&rsquo;a y&ouml;nelik b&uuml;y&uuml;k sivil kayıplarına neden olan gece baskınlarında kullanılmaktaydı. BAE tarafından sağlanan bu hava desteği ile LUO, UMH kuvvetleri &uuml;zerindeki hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; korumaktaydı ancak Kasım 2019&rsquo;da T&uuml;rkiye-Libya arasında imzalanan g&uuml;venlik mutabakat muhtırası sonrası T&uuml;rkiye&rsquo;nin UMH&rsquo;ye sağladığı askeri yardım, UMH&rsquo;nin askeri kapasitesini artırmış, &ouml;zellikle hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; ele ge&ccedil;irmesini sağladı. &Ouml;zellikle Ocak 2020 sonrasında Trablus&rsquo;a verilen radar, hava savunma sistemleri, frekans/sinyal karıştırıcı cihazlar ve gece g&ouml;r&uuml;ş cihazları LUO&rsquo;nun ve BAE&rsquo;nin hava kuvvetlerini k&ouml;reltti ve &ouml;zellikle BAE&rsquo;nin savaş u&ccedil;aklarıyla hava operasyonları ger&ccedil;ekleştirmesi zorlaştı. Bu nedenle de Ocak sonrasından itibaren saldırılar, Grad roketleri ve diğer karadan atış unsurları ile bombardıman şeklinde ger&ccedil;ekleşmekte. Ne var ki sahada ger&ccedil;ekleşen bu değişim, LUO&rsquo;nun Trablus merkeze y&ouml;nelik karadan ger&ccedil;ekleşen f&uuml;ze bombardımanını engelleyememesini beraberinde getirdir. Bu saldırılar aynı zamanda sivil kayıpların artmasına neden olmakta. Bu duruma ek olarak LUO&rsquo;nun Ayn Zara&rsquo;da ufak da olsa elde ettiği ilerleme, UMH &uuml;zerindeki baskıları artırdı.</p> <p>UMH&rsquo;ye bağlı g&uuml;&ccedil;ler Trablus ablukasını kırmak amacıyla, 25 Ocak g&uuml;n&uuml; başlatılan &ldquo;Barış Fırtınası Operasyonu&rdquo;nu &ccedil;er&ccedil;evesinde karşı saldırıya ge&ccedil;ti ve LUO kontrol&uuml;ndeki Vatiyye hava &uuml;ss&uuml;ne operasyon d&uuml;zenledi. UMH&rsquo;nin son d&ouml;nemde yoğun şekilde askeri ikmal yaptığı Nefusa Dağlarındaki Cadu&rsquo;nun 60 km g&uuml;neyinde bulunan Vatiyye hava &uuml;ss&uuml; Ağustos 2014&rsquo;ten itibaren LUO kontrol&uuml;nde. Nisan 2019&rsquo;da kısa s&uuml;reliğine de olsa UMH birliklerinin kontrol&uuml;ne ge&ccedil;miş ancak tekrar kaybedilmişti. Başkent Trablus&rsquo;un g&uuml;neybatısında yer alan ve ikinci en stratejik &uuml;s konumundaki Vatiyye hava &uuml;ss&uuml;n&uuml;n, Terhune ve Trablus&rsquo;un batı kanadındaki LUO cephelerinin ikmal merkezi olması nedeniyle UMH tarafından &ouml;ncelikli bir hedef olarak se&ccedil;ildiği g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. Buna karşılık LUO, UMH&rsquo;nin Cadu&rsquo;ya ikmalini engellemek adına Nefusa dağlarının batı ucunda yer alan Nalut b&ouml;lgesindeki askeri hedeflere hava operasyonları d&uuml;zenlemişti. D&uuml;z bir alanda inşa edilmiş olan Vatiyye hava &uuml;ss&uuml; ele ge&ccedil;irilmesinden ziyade savunması zor bir hedef. 2014 sonrasında BAE başta olmak &uuml;zere dış ittifakları sayesinde sahip olduğu hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;yle LUO Vatiyye&rsquo;yi elinde tutmayı başarabildi; fakat UMH, devraldığı hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; ile Vatiyye&rsquo;nin kontrol&uuml;ne ele ge&ccedil;irerek g&uuml;ney ve batı cepheleri arasındaki bağlantıyı kesmeyi ve b&ouml;ylece bu iki cephede ilerleme kaydetmeyi hedefliyor. UMH 25 Ocak&rsquo;ta kısa bir s&uuml;re i&ccedil;inde Vatiyye hava &uuml;ss&uuml; ele ge&ccedil;irmiş, ama hava desteğine rağmen karadan ilerlettiği birliklerinin sayısının yeterli gelmemesi nedeniyle aynı g&uuml;n &uuml;ss&uuml;n kontrol&uuml;n&uuml; kaybetmişti. Saldırıya katılması beklenen farklı cephelerden gelecek g&uuml;&ccedil;lerin son anda vazge&ccedil;mesi bu geri &ccedil;ekilmenin ana sebebi olarak g&ouml;r&uuml;n&uuml;yor.</p> <p>Vatiyye&rsquo;nin kontrol&uuml;n&uuml; yeniden ele ge&ccedil;iren LUO, karşı bir saldırıyla Trablus&rsquo;un batı kapısında hızlı bir ilerleme kaydederek Rikdalin, el-İsa, Ajaylat, Zlatan, Sabrata ve Surman&rsquo;ı da ele ge&ccedil;irdi. En batıda Tunus sınır kapısına kadar ilerleyen LUO, sınır kapısının olduğu Ras Ajdir&rsquo;deki UMH g&uuml;&ccedil;lerini ablukaya aldı ancak Tunus ile olası bir gerginliğe mahal vermemek adına şimdilik &ccedil;atışmasızlık i&ccedil;inde ablukayı devam ettirmekte. &Uuml;lkenin batı kıyı şeridindeki &ouml;nemli bir Amazig kenti olan Zuvare de, Ras Ajdir gibi abluka altında. Batı kanatta ilerleyen LUO&rsquo;nun, kısıtlı bir askeri varlıkla b&ouml;lgede bulunmakla beraber, bu cepheye askeri yığınak yapmaya başlamasının ardından 13 Nisan&rsquo;da UMH g&uuml;&ccedil;leri, Sabrata ve Surman&rsquo;ı ele ge&ccedil;irmek i&ccedil;in saldırı başlattı. Hava saldırılaryla başlayan operasyon sonrasında iki g&uuml;n i&ccedil;erisinde kaybedilen Rikdalin, el-İsa, Ajaylat, Zlatan, Sabrata ve Surman yeniden ele ge&ccedil;irildi ve sınır kapısının olduğu Ras Ajdir ile yeniden kara bağlantısı sağlanmış oldu. Vatiyye hava &uuml;ss&uuml;ne y&ouml;nelik hava saldırıları ise devam ediyor.</p> <p>G&uuml;neybatı cephesinde &ccedil;atışmalar yoğun bir şekilde devam ediyor. Ayn Zara ekseninde bulunan Ebu Selim mahallesi, savaşın başladığı Nisan 2019&rsquo;dan itibaren LUO&rsquo;nun yoğun saldırılarına hedef olan b&ouml;lgelerden biri. Bu hat &uuml;zerinde bulunan g&uuml;&ccedil;lerin taraf değiştirmesini başaramayan LUO, bir yıldan fazladır hava ve f&uuml;ze saldırılarıyla Trablus merkeze doğru ilerleme kaydetmeye &ccedil;alışmasına rağmen mesafe alamazken, UMH&rsquo;nin hava operasyonları ile LUO&rsquo;ya b&uuml;y&uuml;k kayıplar verdirdiği g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. Ancak bu cephedeki tehdidin ortadan kaldırılması i&ccedil;in UMH&rsquo;nin Terhune&rsquo;nin kontrol&uuml;n&uuml; yeniden ele ge&ccedil;irmesi gerekiyor.</p> <p>Bir diğer hareketli cephe ise Misrata&rsquo;nın g&uuml;venliğini doğrudan etkileyen doğu kanat. UMH, daha &ouml;nce aşiretlerin ve askeri milislerin taraf değiştirmesi sonucu LUO kontrol&uuml;ne ge&ccedil;en Sirte kentini yeniden ele ge&ccedil;irmeyi hedeflerken, LUO ise Zemzem Vadisi ve Abu Grein b&ouml;lgesi &uuml;zerinden Misrata&rsquo;ya girmeye &ccedil;alışmakta. &Ouml;te yandan bu cephedeki gelişmeler UMH&rsquo;nin hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; de ortaya koyması a&ccedil;ısından da &ouml;n plana &ccedil;ıkıyor. 27 Mart g&uuml;n&uuml; karadan ilerlemeye &ccedil;alışan g&uuml;&ccedil;lerin UMH tarafından p&uuml;sk&uuml;rt&uuml;lmesinin ardından, 28 Mart&rsquo;ta Sirte&rsquo;nin batısında stratejik hedeflere y&ouml;nelik d&uuml;zenledikleri hava saldırısında Sirte Operasyon Odası vuruldu ve bu saldırıda LUO &uuml;st kademesinden &ouml;nemli isimler &ouml;ld&uuml;r&uuml;ld&uuml;. Sirte Operasyon Odası Komutanı T&uuml;mgeneral Salim Diryak, asistanı Kaddafi el-Sadai, Rabea el-Fercani, Salim el-Tavergi ve Hamid el-Şaeri&rsquo;nin &ouml;ld&uuml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml; bu saldırının LUO&rsquo;ya b&uuml;y&uuml;k bir darbe vurduğu a&ccedil;ık. Ayrıca 12 Nisan&rsquo;da UMH Ordu s&ouml;zc&uuml;s&uuml; Albay Tayyar Muhammed Kanunu, Ebu Kıreyn b&ouml;lgesinde ger&ccedil;ekleştirilen operasyonlarda LUO&rsquo;ya ait iki &Ccedil;in yapımı Wing Loong II SİHA ile bir MI-35 helikopterin d&uuml;ş&uuml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml;n&uuml; a&ccedil;ıkladı.</p> <p>&nbsp;</p> <h3>Hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; m&uuml;cadelesi</h3> <p>Hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml;n kimin elinde olduğu da savaşın nasıl ilerleyeceğini belirleyen en &ouml;nemli unsur olmaya devam ediyor. T&uuml;rkiye-Libya arasında imzalanan g&uuml;venlik mutabakat muhtırası sonrasında UMH&rsquo;nin askeri kapasitesini artırması, &ouml;zellikle hava saldırı ve savunma sistemlerine sahip olması, bir yılı aşkın s&uuml;redir başkent Trablus&rsquo;u ele ge&ccedil;irmeyi başaramayan Hafter&rsquo;e bağlı LUO&rsquo;nun hedefini daha da imk&acirc;nsız hale getirmiş bulunuyor. UMH&rsquo;nin T&uuml;mgeneral Usame Cuveyli komutasında başlattığı Barış Fırtınası Operasyonu batı, g&uuml;ney ve doğu olmak &uuml;zere t&uuml;m cephelerde ilerleme kaydetmeyi, b&ouml;ylelikle Trablus ablukasını kırmayı hedefliyor. UMH, LUO kontrol&uuml;ndeki hava &uuml;slerine operasyon yapmaya ve buradaki askeri g&uuml;&ccedil;leri yıpratmaya &ccedil;alışıyor. Bu hedefler &ccedil;er&ccedil;evesinde UMH&rsquo;nin; Vatiyye hava &uuml;ss&uuml;n&uuml; ele ge&ccedil;irerek Terhune ve batı cepheleri arasındaki ikmal hattını koparmayı,Terhune&rsquo;ye doğru ilerleyerek g&uuml;ney cephesindeki LUO tehdidini ortadan kaldırmayı, batı cephesinde Sirte &uuml;zerinden ilerleme kaydederek Misrata kentinin g&uuml;venliğini sağlamayı kısa vadeli askeri hedefler olarak belirlediği g&ouml;zlemleniyor.</p> <p>Buna mukabil Kadim Hava &uuml;ss&uuml;ndeki Miragelar başta olmak &uuml;zere BAE&rsquo;ye ait savaş u&ccedil;aklarının hava operasyonlarına katılıp katılmayacağı bu a&ccedil;ıdan &ouml;nemli. Ayrıca UMH&rsquo;nin elde ettiği hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; kırmak adına LUO&rsquo;nun hava savunma f&uuml;zesi Fransa yapımı Mistral MANPADS&rsquo;ler aldığı s&ouml;ylentileri de var. Bu s&ouml;ylentilerin doğru olup olmadığı hen&uuml;z bilinmezken, LUO&rsquo;nun UMH&rsquo;nin hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; kırmak amacıyla bazı adımlar atması muhtemel. Hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; m&uuml;cadelesi Libya&rsquo;da devam eden uluslararası m&uuml;cadelenin &ccedil;ok boyutlu yapısının kristalize olmasına da katkıda bulunuyor. Her ne kadar BAE, Mısır ve Rusya&rsquo;nın Halife Hafter ve LUO&rsquo;ya sağladığı destek daha &ccedil;ok &ouml;n plana &ccedil;ıksa da batı kanadında ger&ccedil;ekleşen UMH ilerlemesi sonrası ele ge&ccedil;irilen askeri m&uuml;himmatlar, Libya savaşındaki İsrail bağlantısını da &ldquo;hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;&rdquo; m&uuml;cadelesinde g&uuml;ndeme getirdi. BAE&rsquo;nin bir İsrail firması tarafından &uuml;retilen ve Mısır &uuml;zerinden aktarılan gelişmiş hava savunma sistemlerini LUO&rsquo;ya ulaştırdığı iddiaları Libya&rsquo;da savaşın tansiyonunun d&uuml;şmeyeceğini ortaya koyuyor.</p> <p>[Tunus, Libya ve Mısır konularında serbest araştırmacı olarak &ccedil;alışan Nebahat Tanrıverdi Yaşar Orta Doğu Teknik &Uuml;niversitesi (ODT&Uuml;) Uluslararası İlişkiler B&ouml;l&uuml;m&uuml;&rsquo;nde doktora &ccedil;alışmalarını s&uuml;rd&uuml;rmektedir]</p>
Türkiye ile Libya arasında imzalanan güvenlik mutabakat muhtırası sonrasında UMH’nin askeri kapasitesini artırması, başkent Trablus’u ele geçirmeyi başaramayan Hafter’e bağlı LUO’nun hedefini daha da imkânsız hale getirmiş bulunuyor.
<p>4 Nisan&rsquo;da birinci yılını geride bırakan&nbsp;Libya&rsquo;daki savaş, yeni tip koronavir&uuml;s (Kovid-19) salgını ve ateşkes girişimlerine rağmen halen devam ediyor. Ocak ayından itibaren Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Rusya&rsquo;nın Libya&rsquo;nın doğusuna ger&ccedil;ekleştirdikleri yoğun kargo u&ccedil;uşları, o d&ouml;nem devam eden ateşkes ve siyasi &ccedil;&ouml;z&uuml;m g&ouml;r&uuml;şmelerine rağmen b&uuml;y&uuml;k bir savaşın kapıda olduğunun habercisiydi. Sonu&ccedil; itibarıyla yoğun askeri ikmallerin ardından darbeci general Halife Hafter&rsquo;e bağlı&nbsp;Libya Ulusal Ordusu (LUO)&nbsp;28 Şubat itibarıyla yeniden Trablus&rsquo;a saldırmaya başladı.&nbsp;Ulusal Mutabakat H&uuml;k&uuml;meti&rsquo;ne (UMH)&nbsp;bağlı &Ouml;fke Volkanı Operasyonu g&uuml;&ccedil;leri ise 25 Mart sabahında Trablus ablukasını kırmak i&ccedil;in b&uuml;t&uuml;n cephelerde &ldquo;Barış Fırtınası Operasyonu&rdquo;nu başlattı. B&ouml;ylece Giryan&rsquo;ın ardından UMH, ikinci defa savunma yerine saldırı pozisyonuna ge&ccedil;miş oldu.</p> <p>Libya&rsquo;da savaşın olduk&ccedil;a uzun zamandır aynı cephe hatlarına sıkıştığı tespitinden yola &ccedil;ıkıldığında, tırmanan savaşın seyrinde birtakım sorular da &ouml;n plana &ccedil;ıkıyor. Sahada neler yaşandığı ve mevcut durum itibarıyla b&uuml;y&uuml;k bir değişimin yaşanıp yaşanmayacağı ve yeni gelişmeler ışığında olası senaryoların neler olabileceği &ouml;n plana &ccedil;ıkan sorular olarak masada.</p> <p>Esasen Libya 2020 yılına bir dizi diplomatik girişim &ouml;nc&uuml;l&uuml;ğ&uuml;nde siyasi &ccedil;&ouml;z&uuml;m umuduyla girmişti. Kasım ayında UMH ile iki mutabakat muhtırası imzalayan T&uuml;rkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Eyl&uuml;l 2019&rsquo;dan itibaren Wagner &uuml;zerinden Libya savaşına doğrudan m&uuml;dahil olan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 12 Ocak&rsquo;ta Moskova&rsquo;da siyasi &ccedil;&ouml;z&uuml;m i&ccedil;in tarafları bir araya getirmişti. UMH Başbakanı Fayiz es-Serrac ateşkes metnini imzalarken Hafter ise metni imzalamadan Moskova&rsquo;dan ayrıldı. Kısa bir s&uuml;re sonra ise Almanya Başbakanı Angela Merkel 19 Ocak&rsquo;ta Berlin&rsquo;de, siyasi &ccedil;&ouml;z&uuml;m&uuml;n yol haritasını belirlemek amacıyla ana uluslararası akt&ouml;rlerin de katılımıyla Berlin Konferansı&rsquo;nı ger&ccedil;ekleştirmiş ve 55 maddelik bir metin &ccedil;er&ccedil;evesinde Cenevre&rsquo;de g&ouml;r&uuml;şmeler başlamıştı. Bu g&ouml;r&uuml;şmelerin ger&ccedil;ekleştirilmesi adına Birleşmiş Milletler (BM) &ouml;nc&uuml;l&uuml;ğ&uuml;nde &ldquo;askeri, ekonomik ve siyasi&rdquo; olmak &uuml;zere 3 ayrı g&ouml;r&uuml;şme masası kurulmuş, Libya&rsquo;da kalıcı ateşkes sağlanmasını hedefleyen 5+5 formatındaki ortak askeri komite toplantılarıyla g&ouml;r&uuml;şmeler başlamıştı. 26 Şubat&rsquo;ta başlaması planlanan &ldquo;siyasi masa g&ouml;r&uuml;şmeleri&rdquo; ise b&uuml;y&uuml;k bir başarısızlıkla sonu&ccedil;lanmıştı. Aynı g&uuml;nlerde UMH, BAE&rsquo;nin Ocak ortasından bu yana Libya&rsquo;ya silah g&ouml;nderdiğini, Halife Hafter liderliğindeki LUO&rsquo;yu desteklemek i&ccedil;in yaklaşık 100 u&ccedil;uş ger&ccedil;ekleştirerek Libya&rsquo;ya tahmini 6 bin 200 ton ağırlığında cephane ve askeri m&uuml;himmat ulaştırdığını a&ccedil;ıkladı. Bahsi ge&ccedil;en u&ccedil;uşların BAE&rsquo;deki Suveyhan Hava &Uuml;ss&uuml;&rsquo;nden ve Eritre&rsquo;deki Assab hava &uuml;ss&uuml;nden kalktığı biliniyor.</p> <p>28 Şubat ise &ccedil;ok sayıda ihlalle devam eden ateşkesin sahada sona erdiği tarih oldu ve Hafter&rsquo;e bağlı LUO, Trablus&rsquo;a y&ouml;nelik saldırılarına hız vermeye başladı. Keza aynı tarihte BM Libya &Ouml;zel Temsilcisi Gassan Salame de Libya&rsquo;da ateşkes ihlallerinin yaşandığını belirtmiş ve ateşkesin tamamen bozulabileceği y&ouml;n&uuml;nde uyarıda bulunmuştu. LUO&rsquo;nun Trablus&rsquo;a yeniden saldırılarını yoğunlaştırması ve Cenevre g&ouml;r&uuml;şmelerinin kad&uuml;k kalmasının ardından, iki yıldan fazla bir s&uuml;redir g&ouml;revde bulunan Salame, Mart ayında sağlığının stresi daha fazla kaldırmadığını a&ccedil;ıklayarak istifa etti. Fakat Salame&rsquo;nin istifası da Trablus&rsquo;a y&ouml;nelik saldırıların durdurulması adına g&uuml;&ccedil;l&uuml; bir uluslararası inisiyatifin &ouml;n&uuml;n&uuml; a&ccedil;maya yetemedi. Benzer şekilde Kovid-19 salgını nedeniyle ABD, bir&ccedil;ok Avrupa &uuml;lkesi, T&uuml;rkiye ve BAE tarafından desteklenen bir insani ateşkes &ccedil;ağrısı yapılmış ancak bu ateşkes kabul edilmesine rağmen anında ihlal edilmiştir. LUO daha ge&ccedil;tiğimiz hafta i&ccedil;inde Kovid-19 hastalarını tedavi etmeyi ama&ccedil;layan bir hastaneyi iki kez bombaladı. Başkentte yaşanan su ve elektrik kesintisiyle devam eden f&uuml;ze saldırıları, Trablus halkının salgınla m&uuml;cadelesini imk&acirc;nsız hale getiriyor.</p> <p>&nbsp;</p> <h3>Sahada neler oluyor?</h3> <p>LUO&rsquo;nun 28 Şubat&rsquo;tan itibaren Trablus saldırılarına yeniden başladığını ifade etmiştik. Ayn Zara başta olmak &uuml;zere pek &ccedil;ok cephede bu saldırılar devam ederken, LUO&rsquo;nun saldırılarının ana hedeflerinden biri; Giryan, Zuvara, Zaviye ve diğer cephelerde UMH g&uuml;&ccedil;lerinin -&ouml;zellikle savunma zaaflarını anlayabilmek i&ccedil;in- f&uuml;ze ve top atışlarıyla test edilmesiydi. Bunun yanı sıra, Ocak ayından itibaren T&uuml;rkiye&rsquo;nin sağladığı askeri yardımlarla elde edilen askeri kapasiteyi hedef alan saldırılar ise Mitiga ve Trablus havalimanları ile limanlarına yoğunlaşmaktaydı. 22 Ocak&rsquo;ta Mitiga havalimanını hedef alan Grad roket saldırıları daha sonraki aylarda da devam etti. Benzer şekilde Trablus Limanı da gelen yardımların engellenmesi amacına y&ouml;nelik f&uuml;ze saldırılarına maruz kaldı.</p> <p>Buna mukabil UMH de i&ccedil;inde bulunduğu ablukayı kırmak i&ccedil;in cepheleri kuvvetlendirmeye &ccedil;alışmakta ve &ouml;zellikle g&uuml;ney-doğu Trablus &uuml;zerindeki tehdidi ortadan kaldırmak i&ccedil;in Nefusa Dağlarındaki Cadu&rsquo;ya ikmalde bulunmaktaydı. Cephelerin g&uuml;&ccedil;lendirilmesi i&ccedil;in askeri koordinasyon ile ikmallerin yoğunlaşmasına ek olarak yeni elde edilen askeri yardımlarla hava savunma ve hava saldırı alanları başta olmak &uuml;zere UMH&rsquo;nin askeri kapasitesinin de artırılması s&ouml;z konusu oldu. 2014&rsquo;ten itibaren &uuml;lkede ilerleme kaydeden LUO, BAE&rsquo;nin sağladığı drone filosu, Kadim Hava &uuml;ss&uuml;nden savaş u&ccedil;aklarıyla verdiği hava desteği, Rusya&rsquo;nın sağladığı hava savunma sistemleri sayesinde hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; elinde tutuyordu. Nisan 2019&rsquo;dan bu yana karada ise m&uuml;ttefikleri BAE ve Rusya tarafından sağlanan silahlarla Sudanlı, &Ccedil;adlı ve Rus paralı askerleri sayesinde olduk&ccedil;a avantajlı konumdaydı. BAE, 2016&rsquo;dan beri Hafter g&uuml;&ccedil;lerine destek sağlayan ve Bingazi&rsquo;nin yaklaşık 170 kilometre doğusunda yer alan Kadim Hava &uuml;ss&uuml;n&uuml; inşa etmişti. Hava &uuml;ss&uuml;nde, Rus ve Fransız yapımı savaş u&ccedil;aklarının yanı sıra Hawk hava savunma sistemlerinin kurulduğu daha &ouml;nce teyit edilmişti. BAE, LUO&rsquo;ya ayrıca &Ccedil;in yapımı Wing Loong II SİHA filosu da tedarik etmiş bulunuyor. &Ccedil;in yapımı Wing Loonglar Trablus&rsquo;a y&ouml;nelik b&uuml;y&uuml;k sivil kayıplarına neden olan gece baskınlarında kullanılmaktaydı. BAE tarafından sağlanan bu hava desteği ile LUO, UMH kuvvetleri &uuml;zerindeki hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; korumaktaydı ancak Kasım 2019&rsquo;da T&uuml;rkiye-Libya arasında imzalanan g&uuml;venlik mutabakat muhtırası sonrası T&uuml;rkiye&rsquo;nin UMH&rsquo;ye sağladığı askeri yardım, UMH&rsquo;nin askeri kapasitesini artırmış, &ouml;zellikle hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; ele ge&ccedil;irmesini sağladı. &Ouml;zellikle Ocak 2020 sonrasında Trablus&rsquo;a verilen radar, hava savunma sistemleri, frekans/sinyal karıştırıcı cihazlar ve gece g&ouml;r&uuml;ş cihazları LUO&rsquo;nun ve BAE&rsquo;nin hava kuvvetlerini k&ouml;reltti ve &ouml;zellikle BAE&rsquo;nin savaş u&ccedil;aklarıyla hava operasyonları ger&ccedil;ekleştirmesi zorlaştı. Bu nedenle de Ocak sonrasından itibaren saldırılar, Grad roketleri ve diğer karadan atış unsurları ile bombardıman şeklinde ger&ccedil;ekleşmekte. Ne var ki sahada ger&ccedil;ekleşen bu değişim, LUO&rsquo;nun Trablus merkeze y&ouml;nelik karadan ger&ccedil;ekleşen f&uuml;ze bombardımanını engelleyememesini beraberinde getirdir. Bu saldırılar aynı zamanda sivil kayıpların artmasına neden olmakta. Bu duruma ek olarak LUO&rsquo;nun Ayn Zara&rsquo;da ufak da olsa elde ettiği ilerleme, UMH &uuml;zerindeki baskıları artırdı.</p> <p>UMH&rsquo;ye bağlı g&uuml;&ccedil;ler Trablus ablukasını kırmak amacıyla, 25 Ocak g&uuml;n&uuml; başlatılan &ldquo;Barış Fırtınası Operasyonu&rdquo;nu &ccedil;er&ccedil;evesinde karşı saldırıya ge&ccedil;ti ve LUO kontrol&uuml;ndeki Vatiyye hava &uuml;ss&uuml;ne operasyon d&uuml;zenledi. UMH&rsquo;nin son d&ouml;nemde yoğun şekilde askeri ikmal yaptığı Nefusa Dağlarındaki Cadu&rsquo;nun 60 km g&uuml;neyinde bulunan Vatiyye hava &uuml;ss&uuml; Ağustos 2014&rsquo;ten itibaren LUO kontrol&uuml;nde. Nisan 2019&rsquo;da kısa s&uuml;reliğine de olsa UMH birliklerinin kontrol&uuml;ne ge&ccedil;miş ancak tekrar kaybedilmişti. Başkent Trablus&rsquo;un g&uuml;neybatısında yer alan ve ikinci en stratejik &uuml;s konumundaki Vatiyye hava &uuml;ss&uuml;n&uuml;n, Terhune ve Trablus&rsquo;un batı kanadındaki LUO cephelerinin ikmal merkezi olması nedeniyle UMH tarafından &ouml;ncelikli bir hedef olarak se&ccedil;ildiği g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. Buna karşılık LUO, UMH&rsquo;nin Cadu&rsquo;ya ikmalini engellemek adına Nefusa dağlarının batı ucunda yer alan Nalut b&ouml;lgesindeki askeri hedeflere hava operasyonları d&uuml;zenlemişti. D&uuml;z bir alanda inşa edilmiş olan Vatiyye hava &uuml;ss&uuml; ele ge&ccedil;irilmesinden ziyade savunması zor bir hedef. 2014 sonrasında BAE başta olmak &uuml;zere dış ittifakları sayesinde sahip olduğu hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;yle LUO Vatiyye&rsquo;yi elinde tutmayı başarabildi; fakat UMH, devraldığı hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; ile Vatiyye&rsquo;nin kontrol&uuml;ne ele ge&ccedil;irerek g&uuml;ney ve batı cepheleri arasındaki bağlantıyı kesmeyi ve b&ouml;ylece bu iki cephede ilerleme kaydetmeyi hedefliyor. UMH 25 Ocak&rsquo;ta kısa bir s&uuml;re i&ccedil;inde Vatiyye hava &uuml;ss&uuml; ele ge&ccedil;irmiş, ama hava desteğine rağmen karadan ilerlettiği birliklerinin sayısının yeterli gelmemesi nedeniyle aynı g&uuml;n &uuml;ss&uuml;n kontrol&uuml;n&uuml; kaybetmişti. Saldırıya katılması beklenen farklı cephelerden gelecek g&uuml;&ccedil;lerin son anda vazge&ccedil;mesi bu geri &ccedil;ekilmenin ana sebebi olarak g&ouml;r&uuml;n&uuml;yor.</p> <p>Vatiyye&rsquo;nin kontrol&uuml;n&uuml; yeniden ele ge&ccedil;iren LUO, karşı bir saldırıyla Trablus&rsquo;un batı kapısında hızlı bir ilerleme kaydederek Rikdalin, el-İsa, Ajaylat, Zlatan, Sabrata ve Surman&rsquo;ı da ele ge&ccedil;irdi. En batıda Tunus sınır kapısına kadar ilerleyen LUO, sınır kapısının olduğu Ras Ajdir&rsquo;deki UMH g&uuml;&ccedil;lerini ablukaya aldı ancak Tunus ile olası bir gerginliğe mahal vermemek adına şimdilik &ccedil;atışmasızlık i&ccedil;inde ablukayı devam ettirmekte. &Uuml;lkenin batı kıyı şeridindeki &ouml;nemli bir Amazig kenti olan Zuvare de, Ras Ajdir gibi abluka altında. Batı kanatta ilerleyen LUO&rsquo;nun, kısıtlı bir askeri varlıkla b&ouml;lgede bulunmakla beraber, bu cepheye askeri yığınak yapmaya başlamasının ardından 13 Nisan&rsquo;da UMH g&uuml;&ccedil;leri, Sabrata ve Surman&rsquo;ı ele ge&ccedil;irmek i&ccedil;in saldırı başlattı. Hava saldırılaryla başlayan operasyon sonrasında iki g&uuml;n i&ccedil;erisinde kaybedilen Rikdalin, el-İsa, Ajaylat, Zlatan, Sabrata ve Surman yeniden ele ge&ccedil;irildi ve sınır kapısının olduğu Ras Ajdir ile yeniden kara bağlantısı sağlanmış oldu. Vatiyye hava &uuml;ss&uuml;ne y&ouml;nelik hava saldırıları ise devam ediyor.</p> <p>G&uuml;neybatı cephesinde &ccedil;atışmalar yoğun bir şekilde devam ediyor. Ayn Zara ekseninde bulunan Ebu Selim mahallesi, savaşın başladığı Nisan 2019&rsquo;dan itibaren LUO&rsquo;nun yoğun saldırılarına hedef olan b&ouml;lgelerden biri. Bu hat &uuml;zerinde bulunan g&uuml;&ccedil;lerin taraf değiştirmesini başaramayan LUO, bir yıldan fazladır hava ve f&uuml;ze saldırılarıyla Trablus merkeze doğru ilerleme kaydetmeye &ccedil;alışmasına rağmen mesafe alamazken, UMH&rsquo;nin hava operasyonları ile LUO&rsquo;ya b&uuml;y&uuml;k kayıplar verdirdiği g&ouml;r&uuml;l&uuml;yor. Ancak bu cephedeki tehdidin ortadan kaldırılması i&ccedil;in UMH&rsquo;nin Terhune&rsquo;nin kontrol&uuml;n&uuml; yeniden ele ge&ccedil;irmesi gerekiyor.</p> <p>Bir diğer hareketli cephe ise Misrata&rsquo;nın g&uuml;venliğini doğrudan etkileyen doğu kanat. UMH, daha &ouml;nce aşiretlerin ve askeri milislerin taraf değiştirmesi sonucu LUO kontrol&uuml;ne ge&ccedil;en Sirte kentini yeniden ele ge&ccedil;irmeyi hedeflerken, LUO ise Zemzem Vadisi ve Abu Grein b&ouml;lgesi &uuml;zerinden Misrata&rsquo;ya girmeye &ccedil;alışmakta. &Ouml;te yandan bu cephedeki gelişmeler UMH&rsquo;nin hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; de ortaya koyması a&ccedil;ısından da &ouml;n plana &ccedil;ıkıyor. 27 Mart g&uuml;n&uuml; karadan ilerlemeye &ccedil;alışan g&uuml;&ccedil;lerin UMH tarafından p&uuml;sk&uuml;rt&uuml;lmesinin ardından, 28 Mart&rsquo;ta Sirte&rsquo;nin batısında stratejik hedeflere y&ouml;nelik d&uuml;zenledikleri hava saldırısında Sirte Operasyon Odası vuruldu ve bu saldırıda LUO &uuml;st kademesinden &ouml;nemli isimler &ouml;ld&uuml;r&uuml;ld&uuml;. Sirte Operasyon Odası Komutanı T&uuml;mgeneral Salim Diryak, asistanı Kaddafi el-Sadai, Rabea el-Fercani, Salim el-Tavergi ve Hamid el-Şaeri&rsquo;nin &ouml;ld&uuml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml; bu saldırının LUO&rsquo;ya b&uuml;y&uuml;k bir darbe vurduğu a&ccedil;ık. Ayrıca 12 Nisan&rsquo;da UMH Ordu s&ouml;zc&uuml;s&uuml; Albay Tayyar Muhammed Kanunu, Ebu Kıreyn b&ouml;lgesinde ger&ccedil;ekleştirilen operasyonlarda LUO&rsquo;ya ait iki &Ccedil;in yapımı Wing Loong II SİHA ile bir MI-35 helikopterin d&uuml;ş&uuml;r&uuml;ld&uuml;ğ&uuml;n&uuml; a&ccedil;ıkladı.</p> <p>&nbsp;</p> <h3>Hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; m&uuml;cadelesi</h3> <p>Hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml;n kimin elinde olduğu da savaşın nasıl ilerleyeceğini belirleyen en &ouml;nemli unsur olmaya devam ediyor. T&uuml;rkiye-Libya arasında imzalanan g&uuml;venlik mutabakat muhtırası sonrasında UMH&rsquo;nin askeri kapasitesini artırması, &ouml;zellikle hava saldırı ve savunma sistemlerine sahip olması, bir yılı aşkın s&uuml;redir başkent Trablus&rsquo;u ele ge&ccedil;irmeyi başaramayan Hafter&rsquo;e bağlı LUO&rsquo;nun hedefini daha da imk&acirc;nsız hale getirmiş bulunuyor. UMH&rsquo;nin T&uuml;mgeneral Usame Cuveyli komutasında başlattığı Barış Fırtınası Operasyonu batı, g&uuml;ney ve doğu olmak &uuml;zere t&uuml;m cephelerde ilerleme kaydetmeyi, b&ouml;ylelikle Trablus ablukasını kırmayı hedefliyor. UMH, LUO kontrol&uuml;ndeki hava &uuml;slerine operasyon yapmaya ve buradaki askeri g&uuml;&ccedil;leri yıpratmaya &ccedil;alışıyor. Bu hedefler &ccedil;er&ccedil;evesinde UMH&rsquo;nin; Vatiyye hava &uuml;ss&uuml;n&uuml; ele ge&ccedil;irerek Terhune ve batı cepheleri arasındaki ikmal hattını koparmayı,Terhune&rsquo;ye doğru ilerleyerek g&uuml;ney cephesindeki LUO tehdidini ortadan kaldırmayı, batı cephesinde Sirte &uuml;zerinden ilerleme kaydederek Misrata kentinin g&uuml;venliğini sağlamayı kısa vadeli askeri hedefler olarak belirlediği g&ouml;zlemleniyor.</p> <p>Buna mukabil Kadim Hava &uuml;ss&uuml;ndeki Miragelar başta olmak &uuml;zere BAE&rsquo;ye ait savaş u&ccedil;aklarının hava operasyonlarına katılıp katılmayacağı bu a&ccedil;ıdan &ouml;nemli. Ayrıca UMH&rsquo;nin elde ettiği hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; kırmak adına LUO&rsquo;nun hava savunma f&uuml;zesi Fransa yapımı Mistral MANPADS&rsquo;ler aldığı s&ouml;ylentileri de var. Bu s&ouml;ylentilerin doğru olup olmadığı hen&uuml;z bilinmezken, LUO&rsquo;nun UMH&rsquo;nin hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; kırmak amacıyla bazı adımlar atması muhtemel. Hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml; m&uuml;cadelesi Libya&rsquo;da devam eden uluslararası m&uuml;cadelenin &ccedil;ok boyutlu yapısının kristalize olmasına da katkıda bulunuyor. Her ne kadar BAE, Mısır ve Rusya&rsquo;nın Halife Hafter ve LUO&rsquo;ya sağladığı destek daha &ccedil;ok &ouml;n plana &ccedil;ıksa da batı kanadında ger&ccedil;ekleşen UMH ilerlemesi sonrası ele ge&ccedil;irilen askeri m&uuml;himmatlar, Libya savaşındaki İsrail bağlantısını da &ldquo;hava &uuml;st&uuml;nl&uuml;ğ&uuml;&rdquo; m&uuml;cadelesinde g&uuml;ndeme getirdi. BAE&rsquo;nin bir İsrail firması tarafından &uuml;retilen ve Mısır &uuml;zerinden aktarılan gelişmiş hava savunma sistemlerini LUO&rsquo;ya ulaştırdığı iddiaları Libya&rsquo;da savaşın tansiyonunun d&uuml;şmeyeceğini ortaya koyuyor.</p> <p>[Tunus, Libya ve Mısır konularında serbest araştırmacı olarak &ccedil;alışan Nebahat Tanrıverdi Yaşar Orta Doğu Teknik &Uuml;niversitesi (ODT&Uuml;) Uluslararası İlişkiler B&ouml;l&uuml;m&uuml;&rsquo;nde doktora &ccedil;alışmalarını s&uuml;rd&uuml;rmektedir]</p>
Habere ifade bırak !
Habere ait etiket tanımlanmamış.
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve haber111.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.