Ekonomide 2024-2026 döneminin yol haritası niteliğinde olan Orta Vadeli Program’da, yeni emeklilik sistemi Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) de yer aldı.

2024'ün sonunda gündeme gelecek olan yeni emeklilik sistemi tartışmaya açıldı.

İlk tepki TÜRK-İŞ'ten geldi ve uygulamanın çalışma barışını zedeleyeceğini açıkladı.

Peki TES neyi içeriyor, çalışanların maaşlarından kesinti olacak mı, çalışanların tazminat hakkını elinden alıyor mu? İşte bu soruların yanıtı...

2024 YILININ SON ÇEYREĞİNDE YÜRÜRLÜĞE GİRECEK

2024 yılının son çeyreğinde yürürlüğe girmesi öngörülen TES ile tasarrufları artırmak, bireysel emeklilik sisteminde kalış sürelerini uzatmak ve toplanan fon tutarını artırmak amaçlanıyor.

EMEKLİLERİN YAŞAM STANDARDI KORUNACAK

Emeklilik döneminde oluşacak gelir kayıplarını telafi etme amacıyla kurgulanan bu yeni sistemde, ek bir emeklilik geliri getirisi ile emeklilerin yaşam standardını koruma hedefleniyor.

ÇALIŞANIN BİREYSEL HESABINA KATKILAR NAKİT OLARAK YATIRILIYOR

"TES" adı verilen yeni sistemde; çalışan, işveren ve devlet tarafından, çalışanın bireysel hesabına katkılar nakit olarak yatırılıyor ve biriken para emeklilik yatırım fonlarında değerlendiriliyor.

TES, İKİNCİ BASAMAK EMEKLİLİK SİSTEMİ

Fonların seçiminin ve birikimlerin hangi fonlar arasında dağılacağının çalışan tarafından belirleneceği TES, ikinci basamak emeklilik sistemi olarak planlanıyor.

“TES, KIDEM TAZMİNATI İLE İLGİLİ BİR DÜZENLEME İÇERMİYOR”

İkinci basamak emeklilik sistemi olarak kurgulanan TES’in, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kapsamındaki birinci sütun emeklilik sistemiyle ayrıştığına dikkat çeken konunu uzmanı Selcen Gür, “TES, kıdem tazminatı ile ilgili herhangi bir düzenleme veya tasarruf içermiyor.” dedi.

"ÇALIŞANIN MAAŞINDAN YÜZDE 3 KESİLECEK"

Halihazırda çalışanın maaşından yüzde 3 kesilip OKS’ye aktarılması ve devlet katkısı da alması ile işleyen bu sistemin, yeni dönemde işveren katkısı da eklenerek "tamamlayıcı emeklilik sistemi" haline getirilmesi öngörülüyor.

"İŞVEREN VE DEVLET DE KATKI YAPACAK"

Buna göre yeni sistemde çalışanın maaşından kesilecek yüzde 3’e artı olarak işverenin de belirli bir oranda katkı yapması ve devletin de bugün olduğu gibi katkı sağlamaya devam etmesinin planlandığına değinen Gür, sistemi şöyle anlatıyor:

TES yürürlüğe girdiğinde kapsam dahilindeki tüm çalışanlar ‘Karma TES’e dahil olacak, sonra dileyen kişi ‘İsteğe bağlı TES’e geçiş yapabilecek. Tüm çalışanların kıdem tazminatına tabi geçmiş döneme ilişkin hakları aynı şekilde korunacak. Kıdem tazminatına ilişkin hakları güvenceye alınan çalışanlar ‘Karma TES’e geçiş yapacak. Birikimler emeklilik yatırım fonları aracılığıyla değerlendirilecek. Çalışan fon seçimini kendisi yapacak, getiri buna göre oluşacak.

"BELİRLİ ŞARTLARDE İHTİYAÇ HALİNDE FON KULLANILABİLECEK"

Henüz 60 yaşını doldurmamış katılımcılara, talep etmeleri durumunda bir defaya mahsus olmak üzere evlilik, bir defaya mahsus olmak üzere işsiz kalınması, ilk konut edinimi ve ağır hastalık gibi sebeplerin her biri için, başvuru tarihindeki bireysel emeklilik hesabındaki birikim tutarının yüzde 10’unu ve çoklu yararlanım halinde kısmi çekiş hallerinin tamamı için her halükarda kısmi çıkış oranının yüzde 20’sini geçmemek üzere defaten ödeme yapılabilecek.

"CAYMA HAKKI YOK, TAMAMEN ÇIKIŞ EMEKLİLİK HALİNDE OLACAK"

"Cayma" ve "ayrılma" hakkı bulundurmayan bu sistemden tamamen çıkışın, emeklilik dönemi sona erdiğinde, çalışanın ölümü veya maluliyet durumlarında olacağını belirten Gür, konu hakkında şu bilgileri verdi:

Çalışan, emekli olduğunda kendisine bağlanacak aylık süresi bittiğinde sistemden çıkmış olacak. Kişi emekli olduğunda hesabında biriken tutarın yüzde 25’ine kadar toplu ödeme alabilecek. Bireysel fon hesabında kalan tutar aylık olarak ödenecek. Çalışan emeklilik yaşı geldiğinde SGK’dan emekli olacak, ayrıca 60 yaşına geldiğinde TES kapsamında ikinci emekli aylığını alacak. Kişi, iki emekli aylığını da herhangi bir kesinti, oransal azalma olmadan aynı anda alabilecek. Çalışan adına ödenen katkılar kişinin bireysel fon hesabında yer aldığı için her çalışan emeklilik yaşını doldurduğunda hesabındaki birikime hak kazanmış olacak.