İSLAM BİLİM ADAMLARI

<p>EL-H&Acirc;RİZM&Icirc;,<br /> &nbsp;<br /> Kit&acirc;b&uuml;&rsquo;l-Muḫtaṣar f&icirc; ḥis&acirc;bi&rsquo;l-cebr ve&rsquo;l-muḳābele, telif edilmiş ve adında &ldquo;CEBİR&rdquo; kelimesini taşıyan ilk MATEMATİK kitabıdır. H&acirc;rizm&icirc;&rsquo;nin ilimler tarihindeki asıl &uuml;n&uuml;n&uuml; kazandığı bu eseri ile cebir ilmi, ilk defa his&acirc;b ilminden ayrılmıştır.<br /> &nbsp;<br /> &ldquo;El-Harizmi &quot;El-Cebir Vel Mukabele&quot; adlı kitabının &ouml;ns&ouml;z&uuml;nde:&nbsp;<br /> &quot;L&uuml;tufk&acirc;r ve merhametli Allah adına, bu eser Harizmi Musa Oğlu Muhammed tarafından yazılmıştır.&nbsp;<br /> Allah&#39;a ş&uuml;k&uuml;rler olsun ki onun iyilikseverliğine ve korumacılığına sığınabildim. O&#39;nun emirlerine uydum.&nbsp;<br /> Ş&uuml;k&uuml;rler olsun ki, g&ouml;revimi yapmak i&ccedil;in O&#39;nun değerli ve s&uuml;rekli yardımseverliğinden yararlandım.&nbsp;<br /> Onun kudretli, eksilmeyen y&uuml;celiğini ve saygın b&uuml;y&uuml;kl&uuml;ğ&uuml;n&uuml; kabul ederim.&nbsp;<br /> O, Muhammed&#39;i Allah&#39;ın el&ccedil;isine yakışır bir g&ouml;revle g&ouml;revlendirdi.&nbsp;<br /> Ne zaman haklılık zayıflasa, doğru yolda ilerlemek &ccedil;aresiz kalsa, O&#39;nun yardımları yetişti. Allah, sadık komutan Al-Memun &#39;u ilim sevgisi ile &uuml;nl&uuml; kıldı &ouml;yle ki, o bilim adamlarından yardım ve desteğini hi&ccedil; eksik etmedi. Onları g&uuml;&ccedil;l&uuml;klerden korudu.&nbsp;<br /> O halifeliği yanında, y&uuml;celtmede, &ouml;d&uuml;llendirmede, adalet ve hak dağıtmada da c&ouml;mertti.&nbsp;<br /> Beni &quot;Bir araya getirme-Cebr ve sadeleştirme-Mukabele&quot; kuralları ile hesaplama &uuml;zerine &ouml;zl&uuml; bir yapıt yazmaya teşvik etti, bana cesaret verdi.&quot;şeklinde yazmıştır.<br /> &nbsp;<br /> Kit&acirc;b&uuml;&rsquo;l-Ḥis&acirc;bi&rsquo;l-Hind&icirc;, İsl&acirc;m d&uuml;nyasına Hint rakamları ve ondalık sayı sistemi H&acirc;rizm&icirc;&rsquo;nin bu eseriyle girmiştir.<br /> &nbsp;<br /> El-Harizmi s&uuml;rekli koltuğunda taşıdığı kitaplar dağılınca, i&ccedil;inde bilinmeyen simgeleri g&ouml;ren Halife, bu acayip şekilleri endişe ile sorar.<br /> &quot;Bunlar nedir?&quot;&nbsp;<br /> El-Harizmi &quot;Bunlar Hint sayılarıdır, bunların tanımlanması, aritmetik işlemleri &ccedil;ok kolaylaştıracaktır efendim&hellip;&quot; diye cevap verir.<br /> Bu orjinal &ccedil;alışma Batı&#39;da &quot;Arap Rakamları&quot; diye anılan &quot;ONLU SAYI SİSTEMİ&quot;dir.<br /> &nbsp;<br /> Kit&acirc;b&uuml;&rsquo;l-Coġrafya (Kit&acirc;b&uuml; Ṣ&ucirc;reti&rsquo;l-arż), ilk İsl&acirc;m coğrafyacıları arasında yer alan H&acirc;rizm&icirc;&rsquo;nin bu kitabı şehirlerin ve belirli bazı b&ouml;lgelerin koordinatlarını vermektedir.<br /> H&acirc;rizm&icirc;&rsquo;nin 232 (847) yılından sonra vefat ettiği s&ouml;ylenebilir.<br /> &nbsp;<br /> &nbsp;<br /> 20.11.2020<br /> Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu&nbsp;</p> <p>Not: Sehven El H&acirc;rizm&icirc; tamamlanmadan, Farabi anlatılmış oldu. Kesiklik i&ccedil;in &ouml;z&uuml;r dileriz.</p>