İSLAM BİLİM ADAMLARI

<p>İBN-İ HEYSEM&nbsp;</p> <p>&nbsp;</p> <p>İbn-i Heysem Kitap el-Men&acirc;zır&rsquo;ın kırıma konusuna ayırdığı son b&ouml;l&uuml;m&uuml;nde, ışık her zaman kendine en kolay yolu se&ccedil;tiğini ortaya koymuştur.</p> <p>Heysem&#39;e g&ouml;re, yoğunluk fazlalaştık&ccedil;a diren&ccedil; de artmaktadır. Ancak diren&ccedil; ışığın hızını tamamen etkisiz hale getirecek kadar fazla değilse, o zaman hızda yok olma yerine yavaşlama olmaktadır. İbn-i Heysem burada &ouml;zellikle ışığın hızının, ortamın yoğunluğuna bağlı olduğunu belirtmiştir.&nbsp;</p> <p>ESERLERİNDEN BAZILARI</p> <p>Kitab-&uuml;l-Cami&#39; fi Us&ucirc;l-il-Hisab, El-Muhtasar fi İlm-il-Hendese, Kitabun fihi R&uuml;d&ucirc;d alel-Felasifet-il-Yunaniyye ve Ulema-il-Kelam; Kitab-&uuml;l-Ezlal, Risalet&uuml;n fi Keyfiyet-&uuml;l-Ezlal, Kitabun fi İlm-il-Hendese vel-Hisab, Kitabun fil-Cebri vel-Mukabele, Makalet&uuml;n fi İstihracı Semt-il-Kıble fi Cami-il-Mesk&ucirc;neti Bicedavilin, Risalet&uuml;n fi Şerhi İtticah-il-Kıble, Kitabun fi Hayat-il-alem, Kitabu Hey&#39;et-il-alem vb. bir&ccedil;ok eserleri vardır.&nbsp;</p> <p>İbn-i Heysem&#39;in fizik, astronomi, g&uuml;neş ve ay sistemleriyle ilgili o kadar &ccedil;ok eseri vardır ki, bunların bir kısmından bastırılarak hazırlanan kitaplar Hristiyan ve Yahudi aleminde ders kitabı olarak okutulmuştur.&nbsp;</p> <p>Muhtelif ilim dallarında ortaya koyduğu terimler bug&uuml;n hala kullanılmaktadır. Astronomideki modern başarıların kaynağı, İbn-i Heysem&#39;in parlak g&ouml;r&uuml;ş ve teorilerinden kaynaklanmaktadır.&nbsp;</p> <p>Apollo ile Ay&#39;a inen ikl astronotlar, orada g&ouml;rd&uuml;kleri muhteşem kraterlere &ouml;nemli adlar verirken, bir tanesini de İbn-i Heysem olarak isimlendirmişlerdir.</p> <p>İbn el-Heysem&rsquo;in; &ldquo;Karanlıkta g&ouml;remiyoruz. Işınlar g&ouml;zden cisme doğru gitseydi karanlıkta da g&ouml;rmemiz gerekirdi.&nbsp;</p> <p>Kuvvetli bir ışığa baktığımızda g&ouml;zlerimiz kamaşır. Eğer ışınlar g&ouml;zden &ccedil;ıksaydı kamaşmaması gerekirdi.&nbsp;</p> <p>Karanlık bir odanın tavan ya da duvarında bir delik a&ccedil;arsak yalnızca o noktadan gelen ışığı g&ouml;r&uuml;r&uuml;z. Oysa ışınlar g&ouml;z&uuml;m&uuml;zden &ccedil;ıksaydı her tarafı g&ouml;rmemiz gerekirdi.&nbsp;</p> <p>Yıldızlara baktığımızda onları anında g&ouml;r&uuml;r&uuml;z. Eğer ışınlar g&ouml;zden &ccedil;ıkmış olsaydı yıldızları g&ouml;rmemiz i&ccedil;in belirli bir s&uuml;re ge&ccedil;mesi gerekirdi.&rdquo; &ouml;nemli s&ouml;zlerindendir.</p> <p>&nbsp;<br /> Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu<br /> 15.03.2021</p>