İSLAM BİLİM ADAMLARI

İSLAM BİLİM ADAMLARI İBNİ YUNUS 3 İbn-i Yunus, astronomi ile beraber zamanın ilgi odağı olan diğer fen ilimleriyle de meşgul olmuştur. Matematik ilminin yanında Zic-ül-Hakemi adlı eseriyle de matematiksel coğrafyayla ilgilenmiş, yine o zamanında matematikle birlikte ele alınan trigonometride de söz sahibi olmuştur. İbn-i Yunus, trigonometrinin başlı başına bir ilim haline gelmesi için önemli çalışmalar yapmış, bu yolda başarılı adımlara destek olmuştur. İbn-i Yunus birçok bilginin çalışmalarına yardım etmiş ve ışık tutmuştur. 0 ve 1°nin sinüsünün hesaplanması, tanjant ve kotanjant cetvellerinin muntazam bir şekilde hazırlanması konularında kolay son derece dikkatli bir hesaplama metodu geliştirmiştir. Bu metodla bütün hesaplar hızlı bir şekilde sonuçlandırılmıştır. İbn-i Yunus logaritmanın keşfine giden ilk adımları atmış, logaritma’nın temel prensibi olan çarpmayı, bölmeye çevirme usulünü bulmuş ve ilk defa kullanmış olduğu için haklı olarak da ilim tarihçileri tarafından kabul görmüştür. Logaritmanın keşfi, John Napier Batılı bazı bilim tarihçileri, logaritmayı 1550–1617 seneleri arasında yaşayan İskoçyalı bilgin John Nepier’in keşfettiğini kabul etmişler, oysa onun bulduğu formül, kendisinden tam yedi asır önce İbn-i Yunus tarafından kullanılan formüller olduğu bilim dünyasınca görülmüştür. Oysa John Napier, İbn-i Yunus’un bulduğu logaritmik formülleri geliştirmiştir. İbn-i Yunus trigonometri için büyük önemi olan dönüşüm formüllerini ilim dünyasına ilk defa o kazandırmış, özellikle kürevi trigonometride birçok zor problemleri çözmeyi başarmış, bu formülleri kullanarak hesap yapması, orta çağ bilginlerini kıskandırmakla beraber hayretler içerisinde bırakmıştır. Bu formüller açılardan çok yaylarla ilgilidir. Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu 25.02.2022