Prof.Dr Cahit KURBANOĞLU
Köşe Yazarı
Prof.Dr Cahit KURBANOĞLU
 

İSLAM BİLİM ADAMLARI

<p>İbn Heysem, eserlerinde, ışığın b&uuml;y&uuml;k ama sonlu bir hıza sahip olduğunu ve ışığın kırılması olayının ışığın farklı maddeler (ortamlar) i&ccedil;indeki hızlarının farklı olmasından kaynaklandığını ortaya koymuştur.</p> <p>İbn Heysem, k&uuml;resel ve parabolik aynaları incelemiş, bir mercek yardımıyla kırılma olayının odaklama sonucu nasıl g&ouml;r&uuml;nt&uuml; oluşturduğunu, g&ouml;r&uuml;nt&uuml;n&uuml;n nasıl b&uuml;y&uuml;tebileceğini anlamış ve bu aynada neden sapma meydana geldiğini matematiksel olarak hesaplamıştır.&nbsp;</p> <p>El-Biruni ve İbn Sina birbirlerinden bağımsız olarak İbn el-Heysem&rsquo;in &ldquo;g&ouml;rmeyi sağlayan şey, g&ouml;zden &ccedil;ıkarak nesneye giden ışınlar değildir; tersine, algılanan nesnenin g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml; g&ouml;z&uuml;n i&ccedil;ine doğru gider ve g&ouml;z&uuml;n saydam cismi (yani mercekler) tarafından bi&ccedil;imi değiştirilerek şekillenir&rdquo; ifadelerine katılmışlardır.</p> <p>İbn el-Heysem, &ldquo;bir ortamdan ge&ccedil;en bir ışık ışınının en kolay ve &ccedil;abuk olan yoldan gideceğini&rdquo; ortaya koymuştur.&nbsp;<br /> &ldquo;Eylemsizlik Kanunu&rsquo;ndan&rdquo; s&ouml;z ederek &ldquo;Her cisim, hareketini değiştirecek kuvvetler uygulanmadığı s&uuml;rece bulunduğu konumu korur ya da doğrusal bir y&ouml;r&uuml;ngede d&uuml;zg&uuml;n hareketini s&uuml;rd&uuml;r&uuml;r&rdquo; g&ouml;r&uuml;ş&uuml;n&uuml; bilime kazandırmıştır.</p> <p>İbn el-Heysem &ldquo;i&ccedil;b&uuml;key aynalarda g&ouml;r&uuml;nt&uuml;y&uuml; b&uuml;y&uuml;tme ve g&uuml;neş ışınlarını bir noktada toplama etkilerini&rdquo; incelemiş, kullandığı mercekler yardımıyla bir d&uuml;zenek tasarlayarak, &ldquo;karanlık oda&rdquo;nın ilk denemesinde bulunmuştur.&nbsp;<br /> Işık ışınlarının hava ve su gibi farklı yoğunluktaki ortamlardan birinden diğerine ge&ccedil;erken kırılmaları konusunda a&ccedil;ıklamalarda bulunmuştur.&nbsp;<br /> Ayrıca bunlara dayanarak atmosfer tabakasının kalınlığını, &ccedil;ok &ouml;nemli bir hassasiyetle, 15 km olarak doğru ve ger&ccedil;eğe en yakın bir şekilde hesaplamıştır.</p> <p>İbn el-Heysem&rsquo;e g&ouml;re bizim yakındaki bir nesneyi daha b&uuml;y&uuml;k ve uzaktaki nesneyi daha k&uuml;&ccedil;&uuml;k g&ouml;rmemiz; diğer bir ifade ile uzaktaki nesnenin k&uuml;&ccedil;&uuml;k g&ouml;r&uuml;nmesinin sebebi, g&ouml;ze daha k&uuml;&ccedil;&uuml;k bir a&ccedil;ıyla gelmesindendir.&nbsp;<br /> Kırılma konusuna derinlik kazandıran İbn el-Heysem, ışığın saydam ortamlarda izleyeceği yolları belirtmiş fakat sin&uuml;s kanununa ulaşamamıştır.</p> <p>İbn-i Heysem&#39;in optik araştırmalarında deneyselliğin sistemik ve y&ouml;ntem g&uuml;venilirliği hakkındaki bir s&ouml;z&uuml;nde; &ldquo;saydam bir ortamdan diğer saydam bir ortama ge&ccedil;en ışık demetinin bir kısmı bu ortamları ayıran y&uuml;zey &uuml;zerinden yansırken, geriye kalan kısmı doğrultusunu değiştirerek diğer ortama ge&ccedil;er&rdquo; iddiasını ortaya koymuştur.&nbsp;<br /> Ayrıca ışığın saydam bir ortamdan diğer saydam ortama ge&ccedil;erken doğrultusunu değiştirmesine de kırılma ismini vermiştir.&nbsp;</p> <p>Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu<br /> 12.03.2021</p>
Ekleme Tarihi: 12 Mart 2021 - Cuma

İSLAM BİLİM ADAMLARI

<p>İbn Heysem, eserlerinde, ışığın b&uuml;y&uuml;k ama sonlu bir hıza sahip olduğunu ve ışığın kırılması olayının ışığın farklı maddeler (ortamlar) i&ccedil;indeki hızlarının farklı olmasından kaynaklandığını ortaya koymuştur.</p> <p>İbn Heysem, k&uuml;resel ve parabolik aynaları incelemiş, bir mercek yardımıyla kırılma olayının odaklama sonucu nasıl g&ouml;r&uuml;nt&uuml; oluşturduğunu, g&ouml;r&uuml;nt&uuml;n&uuml;n nasıl b&uuml;y&uuml;tebileceğini anlamış ve bu aynada neden sapma meydana geldiğini matematiksel olarak hesaplamıştır.&nbsp;</p> <p>El-Biruni ve İbn Sina birbirlerinden bağımsız olarak İbn el-Heysem&rsquo;in &ldquo;g&ouml;rmeyi sağlayan şey, g&ouml;zden &ccedil;ıkarak nesneye giden ışınlar değildir; tersine, algılanan nesnenin g&ouml;r&uuml;n&uuml;m&uuml; g&ouml;z&uuml;n i&ccedil;ine doğru gider ve g&ouml;z&uuml;n saydam cismi (yani mercekler) tarafından bi&ccedil;imi değiştirilerek şekillenir&rdquo; ifadelerine katılmışlardır.</p> <p>İbn el-Heysem, &ldquo;bir ortamdan ge&ccedil;en bir ışık ışınının en kolay ve &ccedil;abuk olan yoldan gideceğini&rdquo; ortaya koymuştur.&nbsp;<br /> &ldquo;Eylemsizlik Kanunu&rsquo;ndan&rdquo; s&ouml;z ederek &ldquo;Her cisim, hareketini değiştirecek kuvvetler uygulanmadığı s&uuml;rece bulunduğu konumu korur ya da doğrusal bir y&ouml;r&uuml;ngede d&uuml;zg&uuml;n hareketini s&uuml;rd&uuml;r&uuml;r&rdquo; g&ouml;r&uuml;ş&uuml;n&uuml; bilime kazandırmıştır.</p> <p>İbn el-Heysem &ldquo;i&ccedil;b&uuml;key aynalarda g&ouml;r&uuml;nt&uuml;y&uuml; b&uuml;y&uuml;tme ve g&uuml;neş ışınlarını bir noktada toplama etkilerini&rdquo; incelemiş, kullandığı mercekler yardımıyla bir d&uuml;zenek tasarlayarak, &ldquo;karanlık oda&rdquo;nın ilk denemesinde bulunmuştur.&nbsp;<br /> Işık ışınlarının hava ve su gibi farklı yoğunluktaki ortamlardan birinden diğerine ge&ccedil;erken kırılmaları konusunda a&ccedil;ıklamalarda bulunmuştur.&nbsp;<br /> Ayrıca bunlara dayanarak atmosfer tabakasının kalınlığını, &ccedil;ok &ouml;nemli bir hassasiyetle, 15 km olarak doğru ve ger&ccedil;eğe en yakın bir şekilde hesaplamıştır.</p> <p>İbn el-Heysem&rsquo;e g&ouml;re bizim yakındaki bir nesneyi daha b&uuml;y&uuml;k ve uzaktaki nesneyi daha k&uuml;&ccedil;&uuml;k g&ouml;rmemiz; diğer bir ifade ile uzaktaki nesnenin k&uuml;&ccedil;&uuml;k g&ouml;r&uuml;nmesinin sebebi, g&ouml;ze daha k&uuml;&ccedil;&uuml;k bir a&ccedil;ıyla gelmesindendir.&nbsp;<br /> Kırılma konusuna derinlik kazandıran İbn el-Heysem, ışığın saydam ortamlarda izleyeceği yolları belirtmiş fakat sin&uuml;s kanununa ulaşamamıştır.</p> <p>İbn-i Heysem&#39;in optik araştırmalarında deneyselliğin sistemik ve y&ouml;ntem g&uuml;venilirliği hakkındaki bir s&ouml;z&uuml;nde; &ldquo;saydam bir ortamdan diğer saydam bir ortama ge&ccedil;en ışık demetinin bir kısmı bu ortamları ayıran y&uuml;zey &uuml;zerinden yansırken, geriye kalan kısmı doğrultusunu değiştirerek diğer ortama ge&ccedil;er&rdquo; iddiasını ortaya koymuştur.&nbsp;<br /> Ayrıca ışığın saydam bir ortamdan diğer saydam ortama ge&ccedil;erken doğrultusunu değiştirmesine de kırılma ismini vermiştir.&nbsp;</p> <p>Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu<br /> 12.03.2021</p>
Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve haber111.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.