İSLÂM BİLİM ADAMLARI ABBAS VESİM EFENDİ (1689 -1760, BURSA, İSTANBUL);

İSLÂM BİLİM ADAMLARI ABBAS VESİM EFENDİ (1689 -1760, BURSA, İSTANBUL); Abbas Vesim bin Abdurrahman bin Abdullah, halk arasında “Kambur” (el-Ahdeb) lakabıyla bilinen Bursalı Tabip Ömer Şifâî’nin oğlu olup 1689 senesinde Bursa'da dünyaya gelmiştir. Tıp ilmiyle Farsça’yı babasından öğrendiği ve İslam'ın altın çağının ünlü doktorlarından Bursalı Ali Münşi ve Ömer Şifai’den de tıp eğitimi aldığı görülmektedir. Kambur Vesim Efendi ayrıca Derviş Abbas Tabip adlarıyla da bilinmekte olup, bir ara öğrenim amacıyla Hicaz, Şam ve Mısır’a gittiği söylenmektedir. 1720'li yılların sonuna doğru İstanbul'da serbest doktorluk yapmaya başlamıştır. Galata’da oturan Batılı hekimlerle münasebet kurup Latince ve Fransızca öğrenmiş, İtalyanca tıp metinlerini Türkçe’ye tercüme ettirmiştir. İlmî araştırma ve çalışmalarını Fatih’te Sultan Selim Çarşısı’ndaki muayenehane ve eczahane olan hekim dükkânında sürdüren Vesim Efendi’nin önemli eserleri içinde, özellikle yayımlanmamış el yazma doğu ve batı tıbbını da karşılaştıran Düstûru Vesîm fi’ṭ-ṭıbbi’l-cedîd ve’l-ḳadîm adlı kıtabı, halen Beyazıt Devlet ve Ragıp Paşa kütüphanesinde bulunmaktadır. Bu eserin birinci bölümünde baştan sona kadar organ hastalıkları, ikinci bölümünde kadın ve çocuk hastalıkları, üçüncü bölümünde şişler ve ülserler, dördüncü bölümünde basit ve bileşik ilaçları anlatılmaktadır. Vesim Efendi ayrıca bu kıtabında hastalıkların nedenlerini ve tedavisini de araştırdığı anlaşılmaktadır. Abbas Vesim Efendi'nin tıb dünyasında çığır açan ve üne kavuşmasına yol açan, 18. yüzyıl sonlarında verem mikrobunu bulmasıdır. Vesim Abbas Efendi, bağırsak hastalığının kimi sağaltım yöntemlerini de belirtmişti. O devirde amip ve basil etkenlerini de nitelendirmiş ve akciğerde yerleşen bir mikrop vasıtasıyla veremin meydana geldiğini açıklamıştı. Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu 15.09.2021