İSLAM BİLİM ADAMLARI     EBU NASR MUHAMMED EL-FARABİ

İSLAM BİLİM ADAMLARI     EBU NASR MUHAMMED EL-FARABİ   Ebû Nasr Muhammed bin Muhammed bin Tarhan bin Uzluğ el-Fârâbî et-Türkî (872 Türkistan, Farab- 950 Şam) İran’lı bir subay çocuğu olduğu ve öğrenimini Farab ve Buhara’da tamamlayarak,  yüksek öğrenim için 901- 942 arasında Bağdat’a giden  Farabi Orta Çağ İslam aydınları arasında Aristo’dan sonra, İbn-i Haldun’a göre mantık alanında yaptığı birçok çalışmalar dolayısı ile Muallim-i Sânî ya, İkinci Üstad olarak adlandırılmıştır. Yaptığı bu çalışmalarıyla mantığıtahayyül  ve subut , yâni fikir ve ispat diye iki kategoriye bölerek kolaylaştırmaya çalışmıştır.  Farabi Bağdat, Halep ve Mısır’da bulunmuş, hayatının önemli bir kısmında Halep'teki Şii Hamadani hanedanı tarafından desteklenmiştir. Farabi bazı kaynaklara göre Fars, bazılarına göre Türk olduğu söylenmektedir. Farabi, bütün eserlerini Arapça dilde kaleme almıştır. Farabi Aristo'nun temel eserlerinin birçoğunu da Arapçaya çevirmiş, bu eserlerin daha iyi anlaşılabilmesini sağlayan şerhler yazmıştır.  Bu yanıyla hem İslam dünyasında antik felsefenin anlaşılmasını sağlamış, hem de Arapçanın bir felsefe dili haline gelmesine büyük bir katkıda bulunmuştur. İlim ve teknolojinin bir çok dalında olduğu gibi bir kaç dil üzerinde de ustalık kazanmıştır.   Farabi, Aristo'nun 6 ciltlik temel mantık kitabı Organon’un tüm bölümlerini şerhlerle tercüme etmiş ve iki cilt daha ekleyerek kitapları 8 cilte çıkarmıştır. Böylece bu felsefeyi islâm felsefesi ile bağdaştımaya çalışmıştır.   Farabi, fen bilimine, felsefeye, mantığa, sosyolojiye, tıbba, matematiğe ve müziğe epeyce katkıda bulunmakla birlikte; başlıca katkıları felsefeye, mantığa ve sosyolojiye olmuş Farabi, mantık ifadeleri, bu ifadeleri açıklığa kuvuşturmak için kullandığı dil ve bilgileriyle alakalı olarak, mantık dışındaki dil felsefesi ve epistemoloji üzerinde de yoğun şekilde durmuştur.  Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu 25.04.2021