ODAKLANMA SORUNU YAŞAYAN ÇOCUKLAR
<p>Günümüzde başta çocuklar olmak üzere yetişkinlerde bile odaklanma sorunu yaşanıyor. Bunun sebebi nedir?</p>
<p> <br />
Günlük yaşantımızda yaptığımız etkinlikleri tamamlamak için dikkati yoğunlaştırma ve sürdürme becerisine sahip olmamız gerekiyor. Bir işe yoğunlaşma ve sürdürmemizi etkileyen süreçler psikolojik ve çevresel nedenlerden olabildiği gibi varolan bir psikiyatrik sorundan da kaynaklanabiliyor.<br />
<br />
Odaklanma sorunu yaşayan kişilerde, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu gibi kişideki bir psikiyatrik bozukluk kaynaklı olabildiği gibi, kişilik özellikleri, çok fazla uyarana maruz kalma gibi nedenler de etkili olabilmekte.<br />
<br />
Odaklanma sorunu yaşayan çocuklarda psikiyatrik bir hastalıktan söz edilebilir mi?<br />
<br />
Günümüzde çevresel uyaranlar fazla. Video, film, iletişim kanalları içeren pek çok program var. Biz yetişkinler için de geçerli olmakla birlikte, çocuk ve gençler için bu programlar merak uyandıran ve kolay ulaşılabilir olması açısından çok cazip.<br />
<br />
Sanal ortamda zihin fonksiyonları yoğun çalışırken, beden pasif kalmakta ve gerçek iletişim yerine sanal iletişime ağırlık verilmekte. Bu da iletişim becerileri, sorun çözme becerileri, yani sosyal repertuvar oluşturmaktan yoksunluk anlamına geliyor.<br />
<br />
Sosyal repertuvar ne demek?<br />
<br />
Kişinin ilk dönemlerden itibaren geliştirdiği sosyal çevresi, ilişkileri, sosyal tarzının yerleşmesi, zenginliği demek. Bir çocuk yetişkinlerle fazla zaman geçiriyor ise, çok korunup kollanıyor, davranışlarına müdahale ediliyorsa, sorun çözmek zorunda kalmayacaktır, beceri geliştiremeyecek, uygun davranış biçimlerini benimseyemeyecektir.<br />
<br />
Farklı durumlara adaptasyon becerisi de böyle kazanılır. Yani çocuk kendini tanıyacak, karşısındakini tanıyacak, farklı tepkilere nasıl tepki vermesi gerektiğini öğrenmesi gerekecek. Bu deneyimleri kısıtlı kalan çocuklar, sürekli destek bekleyen, sorunlarını çözemeyen, bu durumlarda kaygı yaşayan çocuklar.<br />
<br />
Ayrıca çocuğun kendisinde var olan bir psikiyatrik sorun da odaklanma sorununa yol açabiliyor. Örneğin,<br />
<br />
DEHB( Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ), yaygın görünen ve tedavi gerektiren bir durumdur, DEHB temel belirtileri dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik ve dürtüselliktir.<br />
<br />
Bu çocuklar;<br />
– Kıpır kıpırdarlar, yerlerinde duramazlar, yüksek yerlere tırmanırlar, motor takılmış gibi hareket ederler. – Ani tepkiler verir, çok konuşurlar, sık sık söz keserler. – Dikkatlerini sürdürmekte zorlandıkları için ders çalışmaktan sıkılırlar, öğrenmeyle ilgili sorun yaşarlar, bu durum akademik başarılarını olumsuz etkiler. – Unutkan ve dağınıktırlar, sık eşya kaybederler. – Israrcıdırlar, isteklerinin hemen yerine getirilmesini isterler. – Genellikle zekâları normal veya normalin üzerindedir. – Genellikle liderlik vasıfları vardır.<br />
<br />
Hiperaktif çocuklarda bu sorunun beraberinde özel öğrenme güçlüğü, davranım bozukluğu, depresyon gibi başka psikiyatrik rahatsızlıklar da görülebilmektedir. Bu çocuklar, kendilerini belli alanlarda yetersiz hissettikleri ve kurallara uyma ve öğrenmeyle ilgili sorunlarından dolayı sık sık eleştiri alırlar. Kendine güvensizlik duygusu yaşamakta ve bu tabloya diğer psikolojik sorunlar da eklenebilmektedir.<br />
<br />
Genellikle çocuklarda görüldüğü sanılan dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, yetişkinlikte de devam etmektedir. ABD ve Kanada da yapılan araştırmalar, 100 erişkinden 1-2 ‘sinin hiperaktif olduğunu göstermekte ve yetişkinlerde de tedavisi yapılmaktadır.<br />
Bunun dışında özel öğrenme güçlüğü, depresyon, anksiyete bozuklukları, korkular, konuşma bozuklukları, davranış sorunlarında da çocuğun bir etkinliğe odaklanma ve dikkatini sürdürme becerisinde zorluklar görülmektedir.<br />
<br />
Odaklanma sorununu aşmak için ne yapılmalı?<br />
<br />
• Ailenin öncelikli kazanması gereken beceri, etkili yönerge verebilmektir. Ses tonu, göz teması kurulması, net olmak, hedef koymak, davranışa odaklanmak gibi teknikler, bilinçli şekilde yapılmalıdır.<br />
<br />
• Aile, çocuğun uyması gereken kuralları belirlemelidir. Kazandırılması gereken beceriler sıra ile ve somut ödüllendirme yapılarak kazandırılmalıdır. Örneğin 1 davranış seçilip marka, jeton, puan uygulaması yapılıp, 10 jetona şu ödül şeklinde en baştan belirlenen hedefe yönelik motive olması sağlanmalıdır.<br />
<br />
• Açık ve net kurallar ve hedefler belirlenip kararlı bir tutum sergilenmelidir.<br />
<br />
• Çocuğun davranışları incelenmelidir. Neden, hangi ortamda, ne şekilde davranış sorunu ortaya çıkıyor, inceleme yapılıp, o davranış için doğru yaklaşım gereken durumlarda terapistle birlikte belirlenmelidir.<br />
<br />
• Ortamı dikkat çekici nesnelerden olabildiğince arındırarak, çocuğa sade bir çalışma ortamı sağlanmalıdır. Gününü planlama öğretilmelidir. İhtiyaç durumunda ortamı çocuğa göre düzenlemek gerekir.<br />
<br />
• Stres durumunda çocuğa güven verme sakinleştirme şeklinde yaklaşım benimsenmelidir.<br />
<br />
• Sorunların çözümü için aile oturumları yapmak, ortak çözümler bulmak çocuk için demokratik bir ortam yaratır, anlaşıldığını, ailesinin onu dinlediğini fark eder, sorun çözme tekniklerini öğrenir.<br />
<br />
• Çocukla kurulan sağlıklı ilişki, öncelikle onu olduğu gibi kabul etmek ve ona bunu hissettirmekten geçer. Şartlar ne olursa olsun, kötü not alsa da, hata yapsa da onu koşulsuz sevdiğimizi hissettirmeliyiz.<br />
<br />
• Çocukla kuracağımız iyi iletişim, iletişim dilimizin suçlayıcı, eleştirel, yargılayıcı değil de, ben li cümleler kullanarak ve empatik yaklaşımımız ile mümkün.” Kızgın olduğunu görüyorum, Bunu anlatmak ister misin ? “ gibi ben dilini içeren cümleler kurmalıyız.<br />
<br />
• Anne baba olarak bizim modelliğimiz, çocuğun diğer insanlarla kurduğu iletişimin ve kendi disiplininin temelini atacaktır. Akşam boyunca bilgisayar ve telefonu ile ilgilenen anne babalar isek, çocuğumuzu teknolojik aletlerle ilgili disipline etmemiz zor olacaktır.<br />
<br />
• Çocuğa zaman ayırmak, iyi bir ilişkinin başlangıcı. Arkadaşlarımızla zaman geçirmek, sohbet etmek, oyun oynamak biz yetişkinleri nasıl rahatlatıyorsa, çocuğun da hem arkadaşları ile hem bizimle bunları yapmaya çok ihtiyacı var. Farklı olarak biz onların yaşam rehberleri değil miyiz ? Onları yaşama hazırlayan, örnek olan, sorun çözmeyi, zorluklarla nasıl başedeceğini öğreten rehberler. Bu nedenle ona ayıracağımız zaman dilimlerinin çok değerli olduğunu vurgulayalım.<br />
<br />
• Çocuğun disiplin konusunda zorlandığını göz önüne alırsak, bir uzman yardımı alarak sorunu çözümüne yönelik hem çocuk, hem aile, hem de okulla çalışmalar planlamak en uygun yaklaşım olacaktır.<br />
<br />
• Çocuğun güçlü ve geliştirilmesi gereken alanlarıyla ilgili çalışma yapılmalıdır.<br />
<br />
Sevgiyle Kalın</p>
Ekleme
Tarihi: 22 Ekim 2022 - Cumartesi
ODAKLANMA SORUNU YAŞAYAN ÇOCUKLAR
<p>Günümüzde başta çocuklar olmak üzere yetişkinlerde bile odaklanma sorunu yaşanıyor. Bunun sebebi nedir?</p>
<p> <br />
Günlük yaşantımızda yaptığımız etkinlikleri tamamlamak için dikkati yoğunlaştırma ve sürdürme becerisine sahip olmamız gerekiyor. Bir işe yoğunlaşma ve sürdürmemizi etkileyen süreçler psikolojik ve çevresel nedenlerden olabildiği gibi varolan bir psikiyatrik sorundan da kaynaklanabiliyor.<br />
<br />
Odaklanma sorunu yaşayan kişilerde, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu gibi kişideki bir psikiyatrik bozukluk kaynaklı olabildiği gibi, kişilik özellikleri, çok fazla uyarana maruz kalma gibi nedenler de etkili olabilmekte.<br />
<br />
Odaklanma sorunu yaşayan çocuklarda psikiyatrik bir hastalıktan söz edilebilir mi?<br />
<br />
Günümüzde çevresel uyaranlar fazla. Video, film, iletişim kanalları içeren pek çok program var. Biz yetişkinler için de geçerli olmakla birlikte, çocuk ve gençler için bu programlar merak uyandıran ve kolay ulaşılabilir olması açısından çok cazip.<br />
<br />
Sanal ortamda zihin fonksiyonları yoğun çalışırken, beden pasif kalmakta ve gerçek iletişim yerine sanal iletişime ağırlık verilmekte. Bu da iletişim becerileri, sorun çözme becerileri, yani sosyal repertuvar oluşturmaktan yoksunluk anlamına geliyor.<br />
<br />
Sosyal repertuvar ne demek?<br />
<br />
Kişinin ilk dönemlerden itibaren geliştirdiği sosyal çevresi, ilişkileri, sosyal tarzının yerleşmesi, zenginliği demek. Bir çocuk yetişkinlerle fazla zaman geçiriyor ise, çok korunup kollanıyor, davranışlarına müdahale ediliyorsa, sorun çözmek zorunda kalmayacaktır, beceri geliştiremeyecek, uygun davranış biçimlerini benimseyemeyecektir.<br />
<br />
Farklı durumlara adaptasyon becerisi de böyle kazanılır. Yani çocuk kendini tanıyacak, karşısındakini tanıyacak, farklı tepkilere nasıl tepki vermesi gerektiğini öğrenmesi gerekecek. Bu deneyimleri kısıtlı kalan çocuklar, sürekli destek bekleyen, sorunlarını çözemeyen, bu durumlarda kaygı yaşayan çocuklar.<br />
<br />
Ayrıca çocuğun kendisinde var olan bir psikiyatrik sorun da odaklanma sorununa yol açabiliyor. Örneğin,<br />
<br />
DEHB( Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ), yaygın görünen ve tedavi gerektiren bir durumdur, DEHB temel belirtileri dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik ve dürtüselliktir.<br />
<br />
Bu çocuklar;<br />
– Kıpır kıpırdarlar, yerlerinde duramazlar, yüksek yerlere tırmanırlar, motor takılmış gibi hareket ederler. – Ani tepkiler verir, çok konuşurlar, sık sık söz keserler. – Dikkatlerini sürdürmekte zorlandıkları için ders çalışmaktan sıkılırlar, öğrenmeyle ilgili sorun yaşarlar, bu durum akademik başarılarını olumsuz etkiler. – Unutkan ve dağınıktırlar, sık eşya kaybederler. – Israrcıdırlar, isteklerinin hemen yerine getirilmesini isterler. – Genellikle zekâları normal veya normalin üzerindedir. – Genellikle liderlik vasıfları vardır.<br />
<br />
Hiperaktif çocuklarda bu sorunun beraberinde özel öğrenme güçlüğü, davranım bozukluğu, depresyon gibi başka psikiyatrik rahatsızlıklar da görülebilmektedir. Bu çocuklar, kendilerini belli alanlarda yetersiz hissettikleri ve kurallara uyma ve öğrenmeyle ilgili sorunlarından dolayı sık sık eleştiri alırlar. Kendine güvensizlik duygusu yaşamakta ve bu tabloya diğer psikolojik sorunlar da eklenebilmektedir.<br />
<br />
Genellikle çocuklarda görüldüğü sanılan dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, yetişkinlikte de devam etmektedir. ABD ve Kanada da yapılan araştırmalar, 100 erişkinden 1-2 ‘sinin hiperaktif olduğunu göstermekte ve yetişkinlerde de tedavisi yapılmaktadır.<br />
Bunun dışında özel öğrenme güçlüğü, depresyon, anksiyete bozuklukları, korkular, konuşma bozuklukları, davranış sorunlarında da çocuğun bir etkinliğe odaklanma ve dikkatini sürdürme becerisinde zorluklar görülmektedir.<br />
<br />
Odaklanma sorununu aşmak için ne yapılmalı?<br />
<br />
• Ailenin öncelikli kazanması gereken beceri, etkili yönerge verebilmektir. Ses tonu, göz teması kurulması, net olmak, hedef koymak, davranışa odaklanmak gibi teknikler, bilinçli şekilde yapılmalıdır.<br />
<br />
• Aile, çocuğun uyması gereken kuralları belirlemelidir. Kazandırılması gereken beceriler sıra ile ve somut ödüllendirme yapılarak kazandırılmalıdır. Örneğin 1 davranış seçilip marka, jeton, puan uygulaması yapılıp, 10 jetona şu ödül şeklinde en baştan belirlenen hedefe yönelik motive olması sağlanmalıdır.<br />
<br />
• Açık ve net kurallar ve hedefler belirlenip kararlı bir tutum sergilenmelidir.<br />
<br />
• Çocuğun davranışları incelenmelidir. Neden, hangi ortamda, ne şekilde davranış sorunu ortaya çıkıyor, inceleme yapılıp, o davranış için doğru yaklaşım gereken durumlarda terapistle birlikte belirlenmelidir.<br />
<br />
• Ortamı dikkat çekici nesnelerden olabildiğince arındırarak, çocuğa sade bir çalışma ortamı sağlanmalıdır. Gününü planlama öğretilmelidir. İhtiyaç durumunda ortamı çocuğa göre düzenlemek gerekir.<br />
<br />
• Stres durumunda çocuğa güven verme sakinleştirme şeklinde yaklaşım benimsenmelidir.<br />
<br />
• Sorunların çözümü için aile oturumları yapmak, ortak çözümler bulmak çocuk için demokratik bir ortam yaratır, anlaşıldığını, ailesinin onu dinlediğini fark eder, sorun çözme tekniklerini öğrenir.<br />
<br />
• Çocukla kurulan sağlıklı ilişki, öncelikle onu olduğu gibi kabul etmek ve ona bunu hissettirmekten geçer. Şartlar ne olursa olsun, kötü not alsa da, hata yapsa da onu koşulsuz sevdiğimizi hissettirmeliyiz.<br />
<br />
• Çocukla kuracağımız iyi iletişim, iletişim dilimizin suçlayıcı, eleştirel, yargılayıcı değil de, ben li cümleler kullanarak ve empatik yaklaşımımız ile mümkün.” Kızgın olduğunu görüyorum, Bunu anlatmak ister misin ? “ gibi ben dilini içeren cümleler kurmalıyız.<br />
<br />
• Anne baba olarak bizim modelliğimiz, çocuğun diğer insanlarla kurduğu iletişimin ve kendi disiplininin temelini atacaktır. Akşam boyunca bilgisayar ve telefonu ile ilgilenen anne babalar isek, çocuğumuzu teknolojik aletlerle ilgili disipline etmemiz zor olacaktır.<br />
<br />
• Çocuğa zaman ayırmak, iyi bir ilişkinin başlangıcı. Arkadaşlarımızla zaman geçirmek, sohbet etmek, oyun oynamak biz yetişkinleri nasıl rahatlatıyorsa, çocuğun da hem arkadaşları ile hem bizimle bunları yapmaya çok ihtiyacı var. Farklı olarak biz onların yaşam rehberleri değil miyiz ? Onları yaşama hazırlayan, örnek olan, sorun çözmeyi, zorluklarla nasıl başedeceğini öğreten rehberler. Bu nedenle ona ayıracağımız zaman dilimlerinin çok değerli olduğunu vurgulayalım.<br />
<br />
• Çocuğun disiplin konusunda zorlandığını göz önüne alırsak, bir uzman yardımı alarak sorunu çözümüne yönelik hem çocuk, hem aile, hem de okulla çalışmalar planlamak en uygun yaklaşım olacaktır.<br />
<br />
• Çocuğun güçlü ve geliştirilmesi gereken alanlarıyla ilgili çalışma yapılmalıdır.<br />
<br />
Sevgiyle Kalın</p>
Yazıya ifade bırak !
Bu yazıya hiç ifade kullanılmamış ilk ifadeyi siz kullanın.
Okuyucu Yorumları
(0)
Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.
Diğer Yazıları
04
Ocak
02
Aralık
02
Kasım
22
Eylül
24
Ağustos
15
Ağustos