VİRÜS SALGINI VARSA

<p><span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Vir&uuml;slerin yaptığı hastalıklar sık sık g&ouml;r&uuml;lebilir. Bunların bazıları geniş canlı ortamlarında yayılır bazısı da dar bir alanda kalır. Vir&uuml;slerin yaptığı hastalıkları s&ouml;ylerken bitki, hayvan, insan ayırmıyorum. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; tedbir, yayılma, bulaşma bunlarda &ccedil;ok benzer. Onun i&ccedil;in konuyu genel alıyorum. Kafa karışıklığını &ouml;nlemek i&ccedil;in herkesin anlayacağı kelimeleri kullanmaya &ccedil;alışacağım.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Hastalığa karşı bilin&ccedil; oluşturulmalı:</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Corona vir&uuml;s&uuml;n yaptığı panikten sonra b&ouml;yle bir yazıya gerek var diye d&uuml;ş&uuml;nd&uuml;m. Bu vir&uuml;s hem hayvanlar hem de insanlarda hastalık yapan bir etken. Yani yayılması &ccedil;ok daha kolay ve geniş alanlarda olabilir.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Vir&uuml;s salgınları bir m&uuml;ddet etkisini g&ouml;sterip sonra kaybolur. M&uuml;dahale edilmese bile canlı bağışıklık sistemi kendini savunacak durumdaysa hastalık ortaya &ccedil;ıkmaz. Aslında o vir&uuml;s h&acirc;l&acirc; o ortamda var ama hastalık yapamaz. Fırsat bulursa yeniden hastalık yapacaktır. Uzun bir s&uuml;re &uuml;reyecek bir ortam bulamazsa yok olur. Bazı vir&uuml;sler &ouml;m&uuml;r boyu bağışıklık oluşturur bazıları da sınırlı s&uuml;relerde bağışıklık oluştururlar.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Ne yapacağını bileceksin:</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Vir&uuml;s hastalıkları ila&ccedil; ile tedavi edilemez. O zaman iyileşme nasıl olacak ona bakalım. Bağışıklık sisteminin &ccedil;alışmasına g&ouml;re iyileşme olur. Demek ki bağışıklık sistemini g&uuml;&ccedil;l&uuml; olması gerekir. Bu durum normal bir insanda dengeli beslenme, dinlenme ve ek gıdalarla sağlanabilir. Bunlar sağlanınca v&uuml;cut da kendi koruma tedbirini alır. Vir&uuml;s canlı v&uuml;cuduna girince belli bir s&uuml;rede,(vir&uuml;se g&ouml;re değişir) &ccedil;oğalır ve hastalık ortaya &ccedil;ıkar.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">V&uuml;cuda etken girdikten sonra bağışıklık sistemi bunu tanımlayıp karşı savunma sistemini (antikor) oluşturur. Bu s&uuml;re de vir&uuml;se g&ouml;re değişse de genellikle &uuml;&ccedil;-d&ouml;rt g&uuml;nd&uuml;r. Yedinci-sekizinci g&uuml;nde antikor seviyesi y&uuml;kselmeye başlar, on d&ouml;rd&uuml;nc&uuml; g&uuml;nde antikor en y&uuml;ksek noktaya &ccedil;ıkar. Yani canlı dayanabilirse yedinci g&uuml;nden itibaren bağışıklık sistemi v&uuml;cudu hastalığa karşı korumaya başlar.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Vir&uuml;sleri hafife alamayız:</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Daha &ouml;nce vir&uuml;sle karşılaşmamışsa b&uuml;t&uuml;n canlılar hassas durumdadır. Koruma sistemini v&uuml;cut kendisi oluşturur.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Hastalıkların ortaya &ccedil;ıkmasında ve &ouml;l&uuml;mlerde, gebelik, yaş, zayıf beden, alerji, diğer hastalıklar v.s. &ouml;nemlidir. V&uuml;cut kendini savunama sistemini oluşturamazsa ummadığınız vir&uuml;sler bile &ouml;l&uuml;m yapar! Hastalarda, yaşlılarda, bebeklerde bağışıklık sisteminin yeterince cevap verememesinden dolayı &ouml;l&uuml;m oranı fazla olur.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Vir&uuml;s hastalıklarının tedavisi yoktur:</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Vir&uuml;slere karşı korunmak i&ccedil;in aşılar hazırlanır. Aşı &ouml;nceden v&uuml;cutta antikor oluşmasını sağlar. Yalnız bunun i&ccedil;in daha &ouml;nce o vir&uuml;s&uuml;n elde edilip &ccedil;alışılmış olması ve hazırlıklı olunması gerekir. Ani ortaya &ccedil;ıkan salgınlarda hazırlık yoksa bu bir s&uuml;re&ccedil;tir kısa zamanda olmaya bilir. Temizlik ve vir&uuml;s &ouml;ld&uuml;r&uuml;c&uuml; sıvılar (antiseptik, deterjan) ile &ccedil;evre temizlenmeli. Bu arada s&ouml;yleyeyim vir&uuml;sler asit ve alkali ortamlara dayanıksızdır.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Vir&uuml;sler canlı h&uuml;crelerde &uuml;rer yani bitki, hayvan, insan ya da ikisinde. Yayılmaları hava yolu ya da temasla olur. O zaman yayılmayı, bulaşmayı engellemek i&ccedil;in temas kesilecek vir&uuml;s &uuml;reyecek canlı ortam bulamayacak. Karantinalar bu ama&ccedil;la uygulanır.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Ne yapmalı:</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Bir belde de vir&uuml;s salgını varsa oradan başka tarafa canlı &ccedil;ıkışı ve oraya canlı girişine m&uuml;saade edilmez. Canlı hasta olmasa bile vir&uuml;s taşımıyor anlamına gelmez. Hatta eşya &ccedil;ıkışına bile izin verilmez. Eşya &ccedil;ıkışı zaruri ise &ouml;zel tedbirler alınıp temizlenerek &ccedil;ıkarılır. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; o beldede hava ve beden teması olan canlı/cansız vir&uuml;s taşıma ş&uuml;phesiyle karşı karşıyadır. Ne zaman hastalık s&ouml;nd&uuml;r&uuml;l&uuml;rse o zaman kontroll&uuml; olarak serbestlik sağlanır.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Gelelim bu işin stratejik kısmına:</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Vir&uuml;slerin insanlar ve diğer canlılar aleyhine kullanılması &ccedil;ok tehlikelidir. Unutulmasın vir&uuml;sler bilinen en k&uuml;&ccedil;&uuml;k canlılar. Kolay kontrol edilemezler. Bilin&ccedil;li &ccedil;ıkarılan bir salgın veya ihmal eninde sonunda kendine dokunur. Bunu yapanın kafadan rahatsız olması gerekir ki d&uuml;ş&uuml;ncesi bile tehlikelidir. Bu hastalıkları saklamak, yayılmasına sebep olmak demektir. Erken ve etkili tedbir hastalığın kısa zamanda s&ouml;nd&uuml;r&uuml;lmesini sağlayabilir.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">O zaman:</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Bu g&uuml;n corona vir&uuml;s salgını s&ouml;z konusu. Yarın bir başka vir&uuml;s salgınıyla karşılaşabiliriz. İnsanların &uuml;z&uuml;lmesini ya da idarecilerin sıkıntıya girmesini istemiyorsanız bu iş ihmale gelmez. &Uuml;lkeler, ciddi bir vir&uuml;s salgını &ccedil;ıkarsa o hastalığa karşı beraber m&uuml;cadele etmek zorundadır.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">S&ouml;z&uuml;m&uuml;n sonunda şunu s&ouml;yleyeyim. Tedbir alalım ama panik yapmayalım. Corona vir&uuml;s soğuk bir b&ouml;lgede &ccedil;ıktı. Yani soğuğa uyumlu bir vir&uuml;sle karşı karşıyayız. &Ouml;n&uuml;m&uuml;z bahar ve havalar ısınacağından bence vir&uuml;s&uuml;n hastalık yapma yeteneği azalacak ve sona erecek. O zaman &ouml;nce tedbirleri o b&ouml;lgede alalım, d&uuml;nyayı ayağa kaldırmanın ve panik halinde hareket etmenin faydası yok.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Mahir Adıbeş</span></p>