MİZAÇ(KİŞİLİK) ANALİZİ NEDİR?

MİZAÇ(KİŞİLİK) ANALİZİ NEDİR? Geleneksel tıbbın önemli konularından birisi olan mizaç; kökenleri Aristo felsefesi ile ortaya atılıp, Hipograt tarafından insan bedenine uyarlanmıştır. Kökeni MÖ 5. yüzyıla dayanan mizaç teorisi İBN-İ SİNA gibi islam alimlerince de kabul edilen ve geliştirilmeye devam edilen bir bilim dalı olmuştur.    Öte yandan kelime anlamı olarak insan da içsel eğilimlerin, niteliklerin tümü, doğa huy, yaradılış olarak geçmektedir. Biz insanoğlu yaratılıştan bu tarafa hep bir arayış içinde olduk ve  bu da bizim maddenin içindeki manaları bulmamıza yön verdi. Hz.Ali (r.a) bir vaazın da şöyle buyurmuştur: "Allah, insanı farklı renkler, benzer ve uyumlanabilir şeyler, çelişkili güçler, mizaçlar, hıltlar, sıcaklık, soğukluk, nem ve kuruluk karışımı ile yaratmıştır." Buna mukabil islam alimleri bunun üzerin  yoğunlaşmıştır.     Osmanlı hekimleri, insan bedeninin evreni oluşturan element ve niceliklerden meydana geldiğini, bunların da toprak, hava, su ve ateş ile sıcaklık, soğukluk, kuruluk ve nem olduğunu varsayardı. Yoğrulmak anlamına gelen mizaç, hıltların belli oranda karışarak meydana getirdikleri bir tabiattır. Bu dört hılt herkesin bedenin de aynı oranda oluşmadığı için her insanın tabiatı farklıdır. Evet daha anlaşılır şöyle bahsedelim: Rabbim  tabiatta var olan dört elementten vücudumuzu meydana getirmiştir fakat elementlerin vücudumuzdaki karşılıkları farklı hıltlar olarak görülmektedir. İşte bu hıltların herkesin bedenin de aynı oran da olmaması her insanın tabiatının farklı olmasına sebep olur. Birinin fazla olması halin de insanın cibilli mizacı oluşur. Cibilli mizacı insanın ruhuna üflendiği andan itibaren belli olur ve onun kaderidir. İşte tam da bu sebeple mizacımızı bilmemiz çokça önemlidir. Ayrıca mizaç insanı anlamaya yardımcı olur, mahlukatı tanıma ve istifade etmeye kapı açar, alemin bir düzen bir sır ve bir ölçü üzere yaratıldığını ispatlar, kişiyi bağımsızlaştırır, neden sonuç ilişkisi gösterir, insan oğlu farklı mizaçlar ile doğar bu da alemde her insanın farklı bir görev ile görevlendirildiğini gösterir.     Mevla Teala İsra suresi 84. Ayeti Kerime'sinde;  De ki: Herkes kendi mizaç ve meşrebine göre iş yapar. Bu durum da kimin doğru yol tuttuğunu Rabbiniz en iyi bilendir.   Kişi kendi mizacını bilirse neye yatkın olduğunu, nelerin ona iyi geleceğini, hangi memlekette yaşaması gerektiğini, hayatında olumsuz giden birçok şeyin neden olduğunun farkına varmış olur. Yani bir yerde, yaratılış kimyasını çözer, ona uygun hareket eder ve böylelikle yaşam kalitesini arttırıp hayattan daha çok zevk almaya başlar. Hem bedeni hastalıkların önüne geçip, hem de hayatına nasıl yön vereceğine karar verir. Kendi hassasiyetlerinin farkında olarak birçok konuda koruma kalkanı oluşturur. Ya da mizacına bağlı olumsuz taraflarını törpüleyip nur mizaca yaklaşır. Ayrıca aile fertlerinin mizacını bilmemiz onlara karşı yaklaşımlarımız da dengeli olmamızı sağlar. Bize emanet edilen evlatlarımızın yaratış kimyasında ne olduğunu bilir ileride kendi hayatı hakkında nasıl şekil vermesi gerektiğine destek olup, mizacının olumsuz yanlarının farkına vararak ona göre iletişim kurarız. Etrafımızdaki insanlara olan bakış açımız değişir. İnsanın cibilli mizacı değişmez fakat seyyahtır. Bu da yine bir imtihandır.    Evet dostlar bir mizaç analiz uzmanı olarak mizacı size aktarmayı kendime bir borç bildim. Ümit ederim ki bu muhteşem ilimden faydalanır hayata daha anlamlı, kimyamızın farkında olarak devam ederiz. Rabbim birçok ayetinde "görmez misiniz, akletmez misiniz, düşünmez misiniz?"diyerek bizi hayata daha derin ve anlamlı bakmaya çağırıyor. Bu sebeple bizim üzerimize düşen fıtratımızı bilip, yaratılış kimyamızı öğrenip daha farkında bir hayat yaşamak. Gülhanım Can