TENKİD

<p><span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Tenkid, edibin kam&ccedil;ısı, edebiyatın zeminidir. Tenkidsiz edib &ouml;l&uuml;r, edebiyat &ccedil;oraklaşır... D&uuml;ş&uuml;nce ve edebiyat hayatımızda tenkid hi&ccedil;bir zaman olmadı; olamazdı da... Zir&acirc;, inan&ccedil; ve ahl&acirc;kımız başkasının kusurlarına tecess&uuml;sle eğilmeyi yasaklıyordu.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Hatamız, edeb&icirc; tenkid ile şahsiyet tenkidini birbirine karıştırmamızdı. &Ccedil;oğu zaman ikisini aynı şeyler sandık. Eser tenkidi ile kişilik tenkidi arasında seradan s&uuml;reyyaya kadar bir mesafa olduğunu idrak edemedik.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">H&acirc;l&acirc; aynı minval &uuml;zereyiz... Osmanlı&rsquo;da tenkidden &ccedil;ok zaman zaman hiciv boy atıyordu Bab-ı Ali&rsquo;de. Keskin bazı zek&acirc;ların i&ccedil;inde yaşadıkları b&ouml;n atmosferi hicvetmeleri de bir nevi tenkiddi elbet, ama eserden &ccedil;ok kişilik tahkiri gibi şekilleniyordu. Haccavların keskin zek&acirc;sı, her harekete angaje radarlar gibi kusur arıyordu.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Bana g&ouml;re, zayıf tenkidimizin en kuvvetli ve son M&uuml;nekkidi Meri&ccedil;&rsquo;ti. Yalnız başına bir tenkid zemini meydana getirmesinin imk&acirc;nı yoktu. Nasıl olalibilirdi ki? Tenkid ettiklerini tokatlar gibi yere seriyordu. Karşı duracak, mukabelede bulunacak ems&acirc;l tek bir ferd yetişmedi. Rakipsiz yaşadı, rakipsiz gitti. H&acirc;l&acirc; rakibsiz.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Tenkidin kendiliğinden boy atmasını beklemek, beyh&ucirc;de olur. Edebiyat &ccedil;evreleri bu ihtiyacın farkında değil. Farkında olmak ş&ouml;yle dursun, &ccedil;oğunun &ouml;d&uuml; patlıyor tenkid edilmekten. Oysa edebiyat ve d&uuml;ş&uuml;nce hayatımızın bu sığlıktan kurtulması i&ccedil;in tenkid zarur&icirc; gıda h&uuml;km&uuml;ndedir.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Devlet, başına s&uuml;recek ilacı olmayan kel... Belki, bir dergi etrafında ateşli ruh ve zek&acirc;ları toplamak bir &ccedil;&ouml;z&uuml;m olabilir ama dergiyi hangi imk&acirc;nlarla kuracak, hangi imk&acirc;nlarla yaşatacaksınız? Sermaye sahiplerinin taptıkları tek değer: Para... Onlardan alınacak bir sermaye ile yola &ccedil;ıkmak &ouml;l&uuml; doğmak olur.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Yayıncılar derseniz, onların da derdi para kazanmakla sınırlı... Kitabda ilk aradıkları şey: Satar mı? İmk&acirc;nı yok, &ldquo;tenkid&rdquo; dergisine asla r&acirc;zı edemezsiniz.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Kala kala b&ouml;yle bir işe internet zemininde teşebb&uuml;s etmek kalıyor. Olur mu? Hatt&acirc; bu kadarı i&ccedil;in bile gerekli imk&acirc;nlar bulunabilir mi? Bilmiyorum.</span></p>