İSLAM BİLİM ADAMLARI İBN-İ HATİP, GIRNATA, ENDÜLÜS, 1313-1374 

İSLAM BİLİM ADAMLARI İBN-İ HATİP, GIRNATA, ENDÜLÜS, 1313-1374  Lisanüddin Ebu Abdullah Muhammed bin Abdullah bin Said bin âli bin Ahmed bin es Selmani, 1313 senesinde Levşe’de (Loja) dünyaya gelmiş, Yemen asıllı soylu bir aile mensubu olup, babasının görevinden doylayı eğitimini Gırnata'da tamamlamış, bu dönemde gösterdiği başarıları sebebiyle kısa sürede Endülüs'ün önemli bilim insanları arasında yer almıştır. İbn-i Hatip'in babası Abdullah devrin önde gelen âlimlerindendir. Aynı zamanda da Nasrî Sultanı Ebü’l-Haccâc I. Yûsuf’un veziri Ebü’l-Hasan Ali İbnü’l-Ceyyâb’ın hizmetinde Dîvân-ı İnşâ’da çalışan bir idarecidir. İbn-i Hatip hem eserlerine çalışırken hem de , şiirler kaleme almıştır. Hayatında siyasete yer verdiği sıralarda, tıp alanında da yaptığı çalışmalar bilim literatüründe yer almıştır. Özellikle Dünya tarihinde, veba hastalığının bulaşıcı olduğunu ilmî açıdan ispat etmesi, çalışmalarının ve bilimde tanınmasının en önemlilerindendir. O tarihlerede veba hastalığının bulaşıcılığını ileri sürerken 1895 li yıllarda mikrop henüz keşfedilmemiştir. O zamanlar bugünkü Covit virüsü hakkında yorumlar yapanlar gibi vebanın da bulaşıcı olduğunu reddedenler bulunmuştur. İbn-i Hatip’in vardığı sonuç ise: "Bulaşmanın varlığı; tecrübe, araştırma, hisler ve kendilerine güvenilir nakillerin açıklığı sayesinde anlaşılmaktadır. Bu gerçekler, pek sağlam delillerdir. Hastalıklı kimse ile temas etmeyen kimseler sağlıklı kalmaktadırlar. Buna en güzel örnek, bilhassa Afrika’da gözlemlerimizle tespit ettiğimiz bedevi oymaklarıdır. Temasa geçenler ise hastalığa yakalanmaktadırlar. Bu geçiş için hastanın giydiği elbiseyi, giyme, kullandığı kap kaçağı kullanma, takındığı küpeleri takınma, vebalı evden bir kişinin diğer insanlarla görüşmesi, temiz bir limana hastalığa bulaşmış bir geminin gelmesi yeterlidir. Dikkatli bir araştırmacı bunu gayet açıklıkla görebilecektir.” İbn-i Hatip bu ve benzeri konularda ikna edici cevaplar vermiştir ki bu onun bu alana hakimiyetinden kaynaklanmıştır. Prof. Dr. Cahit Kurbanoğlu 05.09.2021