DAYANILMAZ RUHSAL ACI

DAYANILMAZ RUHSAL ACI İntiharın önemli bir sağlık sorunu ve dünya çapında önde gelen ölüm nedeni olduğunu söylemeye gerek yoktur. Zira, üzerinde çok daha fazla çalışma yapılması gereken bu konunun, literatürde de geliştirilmesi elzem olmakla birlikte, açıklanması gereken hususlara ihtiyacı vardır. İntihar, kişinin kendi ölümüne kasten neden olma eylemidir. Ruhsal bozukluklar (depresyon, bipolar bozukluk, otizm spektrum bozuklukları, şizofreni, kişilik bozuklukları, anksiyete bozuklukları dahil), nihilistik inançlar, fiziksel bozukluklar (kronik yorgunluk sendromu gibi) ve madde kullanım bozuklukları (alkol kullanım bozukluğu ve alkol kullanımı ve yoksunluk dahil benzodiazepinler) risk faktörleridir. Son raporlar, her yıl yaklaşık bir milyon insanın intihar nedeniyle öldüğünü bildirmektedir ve bu, yıllık küresel yaşa göre standartlaştırılmış intihar oranını 100.000 nüfus başına 11.4 (erkekler için 15.0 ve kadınlar için 8.0) olarak temsil etmektedir. 2000'den 2016'ya kadar bir zaman perspektifi göz önüne alındığında, yaşa göre intihar oranlarında 30 artış kaydedilmiştir. Bu oranlar, bir buzdağının sadece görünen kısmıdır. Her yıl intihara teşebbüs eden daha pek çok kişi vardır. İhtiyatlı bir tahmin, her yıl 20 milyondan fazla insanın intihar davranışında bulunduğunu göstermektedir. Ayrıca, DSÖ'nün önümüzdeki 15 yıl içinde intihar oranlarının bir milyon sınırını geçeceğini açıklaması dikkate alındığında, gelecekte intihar oranlarının artacağı tahmin edilmektedir. Her intihar ve girişimin arkasında bu bireylerin uzun süreli bir mücadelesi, yakınları ve arkadaşları arasında yaşadıkları travma ve sıkıntı deneyimleri vardır. Bununla birlikte, intiharı önlemenin küresel bir öncelik oluşturduğu açıktır. Klinisyenler ve araştırmacılar olarak, tanımlamamızı, müdahalemizi ve ardından intiharı intihar davranışını önlemek üzere her türlü çabayı göstermeliyiz. Her şeyden önce misyonumuz, disiplinler arası bakış açılarından intiharın mekanizmalarını, faktörleri ve kolaylaştırıcılarını anlayarak bilgimizi geliştirmektir. İntihar, katkıda bulunan ve kolaylaştıran birçok değişkeni olan, oldukça karmaşık ve çok yönlü bir olgudur. İntihar, nörobiyoloji, kişisel ya da aile öyküsü, stresli olaylar ve sosyokültürel çevre gibi çeşitli faktörlerin etkileşimi ile belirlenebilir. En şiddetli insan davranışlarından biri olduğu düşünüldüğünde, intihar düşüncesine ve davranışına yol açabilecek altta yatan psikolojik süreçleri belirlemek ayrı bir odak noktası olacaktır. Geçen yüzyılda, psikolojik faktörlerin (hem bireysel hem de sosyal) intihar ve intihar riskine katkılarını fark ettik. Çoğu hazırlayıcı ve hızlandırıcı faktörler arasındaki etkileşimi vurgulayan bir dizi model önerilmiştir. İntihara yol açan en önemli faktör dayanılmaz ruhsal acıdır. Birçok çalışma, intihar düşüncesi ve davranışının birincil kolaylaştırıcısı olarak ruhsal acının önemini vurgulamıştır. İntihar, psikolojik acılardan dayanılmaz kaçma arzusunun motive ettiği bir davranış olarak görülebilir. Kişilik özellikleri, duygusal özellikler ve düzensizlik gibi diğer psikolojik faktörlerin de intihara meyilli bireyler arasında karar verme eksikliğinin öneminin artmasıyla birlikte rol oynadığı görülmektedir. Kişilerarası faktörler de intiharlarda önemli bir rol oynamaktadır. Emile Durkheim'ın ufuk açıcı çalışması, intiharın da bazı kültürel özelliklere sahip sosyal bir davranış olduğu anlayışımızın temellerini oluşturmuştur. Joiner'in kişilerarası intihar teorisi, intihar düşüncesine ve sonunda intihara yol açabilecek kritik özellikler olarak iki ana kişilerarası yapıyı -algılanan külfet ve engellenen aidiyeti- vurgular. İntihar sonucu ölen bireylerin yaklaşık 45'i ölümünden bir ay önce intihar istek ve düşüncelerini bildirmeksizin bir hekime başvurmaktadır. Bu bulgu, iletişim güçlüklerinin intihar davranışı anlayışımızın ana odağını oluşturduğu gerçeğini vurgulamaktadır. İsrail MSSA (Tıbben Ciddi İntihar Girişimleri) projesinde, Levi-Belz ve meslektaşları, zayıf kendini açmanın, ilgili birkaç faktörle birlikte daha ölümcül intihar davranışını kolaylaştırabileceğini gösterdi. Birçok risk faktörü tanımlanmış olmasına rağmen, çoğu zaman insanların neden yaşamlarına son vermeye çalıştıklarını açıklamazlar. Bu, intihar düşünceleri ve davranışlarının ortaya çıkışı hakkında teorik, klinik ve ampirik psikoloji bilimindeki önemli son gelişmeleri açıklıyor ve psikolojik faktörlerin merkezi önemini vurgulamak gerekir. Kişilik ve bireysel farklılıklar, bilişsel faktörler, sosyal yönler ve olumsuz yaşam olayları intihar davranışına önemli katkı sağlayan unsurlardır. İntihar düşünceleri ve davranışlarıyla mücadele eden çoğu insan tedavi görmez. Bazı kanıtlar, farklı bilişsel ve davranışsal terapi biçimlerinin yeniden intihar girişimi riskini azaltabileceğini öne sürmekle birlikte, intihara karşı koruma sağlayan faktörler hakkında neredeyse hiçbir kanıt mevcut değildir. Yenilikçi psikolojik ve psikososyal tedavilerin geliştirilmesine acilen dikkat edilmesi gerekmektedir. Beyin de akson ve sinapslardan oluşmuş bir ağdır ve düşünce okyanusuna atıldıkça ne yazık ki hasar ve aşınmaya maruz kalır. Yüzünüzden Gülücük, Kalbinizden Sevgi Eksik Olmasın. Sevgiyle Kalın Uzman Terapist Kürşat Şahin YILDIRIMER 0532 603 30 06