Mehmet Nuri BİNGÖL
Köşe Yazarı
Mehmet Nuri BİNGÖL
 

HADİSLER KUR'AN'IN HAKİKİ TEFSİRİ, TERCÜMANIDIR

<p><span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Kur&rsquo;an-ı Hakim&rsquo;in ve Kur&rsquo;an&rsquo;ın m&uuml;fessir-i hakikisi olan (hakiki tefsircisi olan) hadisin bir kısım y&uuml;ksek ve ulvi hakaikına &ccedil;ıkmak i&ccedil;in teslim ve inkıyadı noksan olan kalplere yardım edecek basamaklar&hellip;&rdquo; ( 14. S&ouml;z, shf:266) ifadeleriyle, Risale ile muhatap olan her şahıs hemen karşılaşmıştır zannederim. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; hem bu fakirde, hem de yakından tanıdığım dost ve muhiblerimde hep bunu m&uuml;şahede ettim.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Birinci mektuptaki &ldquo;Risaleleri gazete gibi okumama&rdquo; emrinin g&ouml;n&uuml;l d&uuml;nyamızı sarsmadığı, &ldquo;tezelz&uuml;l&rdquo;e uğratmadığı, meselenin k&uuml;nh&uuml;ne vakıf edici ikazlarla karşılaşılmadığı i&ccedil;in, o muhatap Risaleyi başlı başına bir &ldquo;tasnifat&rdquo; bilip hakikata&nbsp; &ldquo;m&uuml;cella&rdquo; bir aynalıktan uzağa d&uuml;şebilmektedir.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&ldquo; &Uuml;mmet-i İslamiye&rsquo;nin ahk&acirc;m-ı diniyede &ndash; din&icirc; h&uuml;k&uuml;mlerde- g&ouml;sterdiği teseyy&uuml;b ve ihmalin bence en m&uuml;him sebebi şudur:</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Erk&acirc;n &ndash; İslam&rsquo;ın ve imanın r&uuml;k&uuml;nleri- ve ahk&acirc;m-ı zaruriye ki, &ndash; y&uuml;zde doksandır- bizzat Kur&rsquo;an&rsquo;ın ve Kur&rsquo;an&rsquo;ın tefsiri mahiyetinde olan s&uuml;nnetin malıdır. İ&ccedil;tihad&icirc; olan mesail-i hilafiye ( i&ccedil;tihaddan dolayı esastan ayrılmadan f&uuml;ruatta farklılıklar) ise, y&uuml;zde on nisbetindedir. Kıymet&ccedil;e mesail-i hilafiye ile erk&acirc;n ve ahkam-ı zaruriye arasında azim tefav&uuml;t ( fark) vardır. Mes&rsquo;ele-i i&ccedil;tihadiye altun ise, &ouml;teki birer elmas s&uuml;tundur. Acaba doksan elmas s&uuml;tununu on altunun himayesine ( muhafazasına) vermek, mezcedip tabi kılmak caiz midir? ( akıllı işi midir?)</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Cumhuru b&uuml;rhandan (mantıki delilden)&nbsp; ziyade me&rsquo;hazdaki (kaynaktaki)&nbsp; kudsiyet imtisale sevkeder. M&uuml;&ccedil;tehidinin kitabları vesile gibi, cam gibi Kur&rsquo;an&rsquo;ı ( ve hakiki tefsircisi olan hadisi)&nbsp; g&ouml;stermeli, yoksa vekil, g&ouml;lge olmamalı.&rdquo; ( Asar-ı Bed&rsquo;iyye, s.140)</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Meselenin m&uuml;tehassıslarınca malumdur: &ldquo; Semi&rsquo;na ve&nbsp; ate&rsquo;na&rdquo; diyerek &ldquo;hırz-ı can&rdquo; edeceğimiz itikadımızın&nbsp; temeli d&ouml;rtt&uuml;r.&nbsp; &ldquo;Ehl-i hak olan ehl-i s&uuml;nnet ve&rsquo;l-l cemaat&rdquo; itikadı i&ccedil;in de bu d&ouml;rt kaynağı &ldquo; İttihad cehil ile olmaz.&rdquo; Emr-i &Uuml;stadaneleri gereğince &ldquo;tahkiki&rdquo; olarak eğilmemiz zaruret değil midir?..</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Bunlar &ldquo; Kit&acirc;b&rdquo; , s&uuml;nnet, icm&acirc;&rsquo;-ı &uuml;mmet ve kıy&acirc;s-ı fukah&acirc; olmak &uuml;zere d&ouml;rtt&uuml;r.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Kit&acirc;b, yani Kur&rsquo;&acirc;n. S&uuml;nnet, yani Res&ucirc;l-i Ekrem (sav)&rsquo;in işleri, s&ouml;zleri ve halleri. İcm&acirc;&rsquo;-ı &Uuml;mmet, yani Sah&acirc;be ve m&uuml;ctehid&icirc;n-i iz&acirc;mın icm&acirc;&rsquo;ı, bir mevzuda İslami delillerden &ccedil;ıkardıkları bir h&uuml;k&uuml;m &uuml;zerinde birleşmeleri&acute;,&nbsp; Kıy&acirc;s-ı Fukah&acirc;, yan&icirc; m&uuml;ctehid ve İsl&acirc;m ulem&acirc;sının kıy&acirc;sı, karşılaştırak bir fetvaya varmalarıdır.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&ldquo;D&icirc;n-i m&uuml;b&icirc;n-i İsl&acirc;m&rdquo;&rsquo;ın asıl kaynağı Kur&rsquo;&acirc;n-ı Kerim elbet. Sonra Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ın asıl m&uuml;fessiri olan hadislerdir. Kur&rsquo;an&rsquo;ın ilk &ldquo;m&uuml;fessiri&rdquo; yine kendisidir.&nbsp; Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ın &acirc;yetleri birbirini &icirc;z&acirc;h etmekte;&nbsp; m&uuml;cmel, kısa, &ouml;z, muhtasar, s&ouml;z&uuml; az m&acirc;n&acirc;sı &ccedil;ok bir &acirc;yeti başka bir &acirc;yet vey&acirc; &acirc;yetlerle&nbsp; tafs&icirc;l etmek ve tefs&icirc;r etmektedir.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">İkincisi: Res&ucirc;l-i Ekrem (asm)&rsquo;ın S&uuml;nnet&rsquo;idir. Evet, z&acirc;t-ı Ris&acirc;let (asm), ris&acirc;leti itibariyle ins&acirc;nlara Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ı a&ccedil;ıklamış, &acirc;yetlerin sınırlarını belirlemiş, b&ouml;ylece muhtemel yanlış te&rsquo;v&icirc;llerden (Bir fikir veya s&ouml;zden bir başka m&acirc;n&acirc; &ccedil;ıkarmak; anlaşılması zor olan &acirc;yet ve had&icirc;slerde ne kast edildiğini ve ince m&acirc;n&acirc;ları bildirme)&nbsp; Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ı muh&acirc;faza etmiştir. Bunun i&ccedil;in de had&icirc;slerin kısımlarını, n&acirc;sih ve mens&ucirc;hunu (&nbsp; neshedilmiş olanı) , m&uuml;cmel ve mufassalını, v&uuml;r&ucirc;d sebebini (Had&icirc;s-i şer&icirc;flerin buyurulma, s&ouml;ylenme sebebini) ve t&acirc;rihini bilmek ve ona g&ouml;re Kur&rsquo;&acirc;n ve Nebev&icirc; hadisleri tefs&icirc;r ve &icirc;z&acirc;h etmek zar&ucirc;reti vardır.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&Acirc;yet-i ker&icirc;meleri tefs&icirc;r etmek i&ccedil;in n&uuml;z&ucirc;l sebeblerini bilmek l&acirc;zım olduğu gibi, had&icirc;s-i şer&icirc;flerin de a&ccedil;ıklanması, &icirc;z&acirc;hı i&ccedil;inv&uuml;r&ucirc;d sebebini ( O hadisin hangi hadise sonrası beyan edildiğini) bilmek l&acirc;zımdır. İm&acirc;m-ı S&uuml;y&ucirc;t&icirc; der ki: Bir kısım m&uuml;cmel &acirc;yetleri, mufassal &acirc;yetler ve Nebev&icirc; hadisleri tefs&icirc;r ettiği gibi; bir kısım m&uuml;cmel had&icirc;sleri de mufassal had&icirc;sler &icirc;z&acirc;h etmiştir. Res&ucirc;l-i Ekrem (asm)&rsquo;ın bir g&ouml;revi de teby&icirc;ndir, a&ccedil;ıklayıcılıktır. Ya&rsquo;n&icirc;, Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ın m&uuml;cmel &acirc;yetlerini &icirc;z&acirc;h ve bey&acirc;n etmektir. ( 1.Nahl S&ucirc;resi&rsquo;nin&nbsp; 44 . Ayet&rsquo;i if&acirc;de etmektedir:</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Bu had&icirc;sleri ezberleyerek koruyan ve insanların g&ouml;n&uuml;llerine taşıyanlar ise sah&acirc;be-i kir&acirc;m hazretleridir. Onlar bu had&icirc;sleri kendilerinden sonraki asırlara sağlam bir senedle&nbsp; ulaştırmışlar,&nbsp; &uuml;mmetin muhakk&igrave;k &acirc;limleri de bu em&acirc;neti onlardan almış ve yine sağlam bir senedle kit&acirc;plara kaydetmişlerdir.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Bu sebeple Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ı, Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;la ve had&icirc;slerle ve fukah&acirc; ve m&uuml;fessirlerin sah&acirc;beden alarak bize ulaştırdığı esaslar ile tefs&icirc;r ve &icirc;z&acirc;h etmek l&acirc;zımdır. Nitekim had&icirc;s-i şer&icirc;fte ş&ouml;yle buyurulmaktadır:</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&ldquo;Kim Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ı kendi re&rsquo;yiyle tefs&icirc;r ederse, k&acirc;fir olur. (Ya&rsquo;n&icirc;, Kur&rsquo;&acirc;n ve had&icirc;sin mufassalına ve sah&acirc;benin icm&acirc;ı ve fakihlerin kıyasına dayanmadan, kendi hev&acirc;sına g&ouml;re Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;a ma&rsquo;n&acirc; vermek k&uuml;f&uuml;rd&uuml;r, dal&acirc;lettir.)&rdquo;</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&Uuml;st&acirc;d Bed&icirc;&uuml;zzam&acirc;n (ra) da bu konuda ş&ouml;yle buyurmaktadır:</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&ldquo;Evet, zam&acirc;n ge&ccedil;tik&ccedil;e Kur&rsquo;&acirc;n-ı Hak&icirc;m&rsquo;in daha ziy&acirc;de hak&aacute;ikı inkiş&acirc;f eder demektir. Yoksa &ndash;h&acirc;ş&acirc; ve kell&acirc;&ndash; selef-i s&acirc;lih&icirc;nin bey&acirc;n ettikleri hak&aacute;ik-i z&acirc;hir&icirc;yye-i Kur&rsquo;&acirc;niyyeye ( Kur&rsquo;an-ı Kerim&rsquo;in en a&ccedil;ık hakikatlarına)&nbsp; ş&uuml;phe getirmek değil. &Ccedil;&uuml;nk&uuml;, onlara &icirc;m&acirc;n l&acirc;zımdır. Onlar nasstır, kat&rsquo;&icirc;dir, es&acirc;stırlar, temeldirler. وَهَذاَ لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُبِينٌ ferm&acirc;nıyla, ma&rsquo;n&acirc;sı v&acirc;zıh olduğunu bildirir. Baştan başa hit&acirc;b-ı İl&acirc;h&icirc; o ma&rsquo;n&acirc;lar &uuml;zerine&nbsp; d&ouml;ner, takviye eder, bed&acirc;het derecesine getirir. O mens&ucirc;s ( katileşmiş)&nbsp; ma&rsquo;n&acirc;ları kab&ucirc;l etmemekten &ndash;h&acirc;ş&acirc; s&uuml;mme h&acirc;ş&acirc;&ndash; Cen&acirc;b-ı Hakk&rsquo;ı tekz&icirc;b (yalanlama)&nbsp; ve Hazret-i Ris&acirc;letin fehmini (Kur&rsquo;an&rsquo;ı anlamasını)&nbsp; tezy&icirc;f etmek &ccedil;ıkar.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&ldquo;Demek, ma&acirc;n&icirc;-i mens&ucirc;sa ( Nas haline gelmiş kati h&uuml;k&uuml;mler ) , m&uuml;teselsilen menb&acirc;-ı ris&acirc;letten alınmıştır. Hatt&acirc;, İbn-i Cer&icirc;r-i Taber&icirc;, b&uuml;t&uuml;n ma&acirc;n&icirc;-i Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ı( Kur&rsquo;an mậnalarını), muan&rsquo;an senetle m&uuml;teselsilen menb&acirc;-ı Ris&acirc;lete &icirc;s&acirc;l etmiş ve o tarzda, m&uuml;him ve b&uuml;y&uuml;k tefs&icirc;rini yazmış.&rdquo;</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&Uuml;st&acirc;d Bed&icirc;&uuml;zzam&acirc;n (ra)&rsquo;ın dediği gibi &acirc;yetler ve had&icirc;slere, hatta kendi telifatı risalelere, &ldquo;Kim s&ouml;ylemiş, kime s&ouml;ylemiş, ne mak&aacute;mda s&ouml;ylemiş ve ne i&ccedil;in s&ouml;ylemiş?&rdquo; sorularına&nbsp; g&ouml;re ma&rsquo;n&acirc; verilmelidir.( Muhakemat, İşaret&uuml;&rsquo;l-İ&rsquo;caz) . Bu zikredilen k&aacute;ideler, Kur&rsquo;&acirc;n ve had&icirc;s i&ccedil;in ge&ccedil;erli olduğu gibi, bug&uuml;n İsl&acirc;m alimlerinin&nbsp; eserlerini &ldquo;anlayarak&nbsp; &ldquo;&nbsp; okumak i&ccedil;in de bir &ouml;l&ccedil;&uuml;d&uuml;r.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&Uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; del&icirc;l olan İcm&acirc;&rsquo;-ı &Uuml;mmet&rsquo;e gelince:</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&ldquo;İcm&acirc;&rsquo;: Hazret-i Peygamber (asm)&rsquo;ın vef&acirc;tından sonra herhangi bir asırda &uuml;mmet-i İsl&acirc;miyyenin b&uuml;t&uuml;n m&uuml;ctehidlerinin şer&rsquo;&igrave; bir h&uuml;k&uuml;m &uuml;zerinde ittif&acirc;kıdır.&rdquo;</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Demek &ldquo;İcm&acirc;&rsquo;-ı &Uuml;mmet&rdquo; ta&rsquo;b&icirc;rinde ge&ccedil;en &ldquo;&uuml;mmet&rdquo; kelimesinden mur&acirc;d; başta sah&acirc;be olmak &uuml;zere m&uuml;ctehid ve m&uuml;ctehidlik mertebesine erişmiş olan y&uuml;ce şahsiyetlerdir.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Bir mes&rsquo;elede icm&acirc;&rsquo; ger&ccedil;ekleştikten sonra, artık ondan sonraki asırlarda hi&ccedil;bir M&uuml;sl&uuml;man, ne kadar &acirc;lim olursa olsun ona muh&acirc;lefet etmez ve edemez.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&Uuml;stad Bed&icirc;&uuml;zzam&acirc;n (ra) da bu hususta ş&ouml;yle buyurmaktadır:</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&ldquo;&Acirc;lem-i İsl&acirc;m&rsquo;ın cadde-i k&uuml;br&acirc;sı, o um&ucirc;m eimmenin ( hak ehli m&uuml;&ccedil;tehid imamlarının)&nbsp; caddesidir; muazzam &uuml;mmet, cadde-i k&uuml;br&acirc;da gidebilir. Başka hus&ucirc;s&icirc; ve dar caddeye sevk edenler, idl&acirc;l ediyorlar&nbsp; (dalalate atıyorlar).&rdquo;</span></p> <div class="yj6qo" style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">&nbsp;</div> <div>&nbsp;</div>
Ekleme Tarihi: 17 Ekim 2019 - Perşembe

HADİSLER KUR'AN'IN HAKİKİ TEFSİRİ, TERCÜMANIDIR

<p><span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Kur&rsquo;an-ı Hakim&rsquo;in ve Kur&rsquo;an&rsquo;ın m&uuml;fessir-i hakikisi olan (hakiki tefsircisi olan) hadisin bir kısım y&uuml;ksek ve ulvi hakaikına &ccedil;ıkmak i&ccedil;in teslim ve inkıyadı noksan olan kalplere yardım edecek basamaklar&hellip;&rdquo; ( 14. S&ouml;z, shf:266) ifadeleriyle, Risale ile muhatap olan her şahıs hemen karşılaşmıştır zannederim. &Ccedil;&uuml;nk&uuml; hem bu fakirde, hem de yakından tanıdığım dost ve muhiblerimde hep bunu m&uuml;şahede ettim.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Birinci mektuptaki &ldquo;Risaleleri gazete gibi okumama&rdquo; emrinin g&ouml;n&uuml;l d&uuml;nyamızı sarsmadığı, &ldquo;tezelz&uuml;l&rdquo;e uğratmadığı, meselenin k&uuml;nh&uuml;ne vakıf edici ikazlarla karşılaşılmadığı i&ccedil;in, o muhatap Risaleyi başlı başına bir &ldquo;tasnifat&rdquo; bilip hakikata&nbsp; &ldquo;m&uuml;cella&rdquo; bir aynalıktan uzağa d&uuml;şebilmektedir.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&ldquo; &Uuml;mmet-i İslamiye&rsquo;nin ahk&acirc;m-ı diniyede &ndash; din&icirc; h&uuml;k&uuml;mlerde- g&ouml;sterdiği teseyy&uuml;b ve ihmalin bence en m&uuml;him sebebi şudur:</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Erk&acirc;n &ndash; İslam&rsquo;ın ve imanın r&uuml;k&uuml;nleri- ve ahk&acirc;m-ı zaruriye ki, &ndash; y&uuml;zde doksandır- bizzat Kur&rsquo;an&rsquo;ın ve Kur&rsquo;an&rsquo;ın tefsiri mahiyetinde olan s&uuml;nnetin malıdır. İ&ccedil;tihad&icirc; olan mesail-i hilafiye ( i&ccedil;tihaddan dolayı esastan ayrılmadan f&uuml;ruatta farklılıklar) ise, y&uuml;zde on nisbetindedir. Kıymet&ccedil;e mesail-i hilafiye ile erk&acirc;n ve ahkam-ı zaruriye arasında azim tefav&uuml;t ( fark) vardır. Mes&rsquo;ele-i i&ccedil;tihadiye altun ise, &ouml;teki birer elmas s&uuml;tundur. Acaba doksan elmas s&uuml;tununu on altunun himayesine ( muhafazasına) vermek, mezcedip tabi kılmak caiz midir? ( akıllı işi midir?)</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Cumhuru b&uuml;rhandan (mantıki delilden)&nbsp; ziyade me&rsquo;hazdaki (kaynaktaki)&nbsp; kudsiyet imtisale sevkeder. M&uuml;&ccedil;tehidinin kitabları vesile gibi, cam gibi Kur&rsquo;an&rsquo;ı ( ve hakiki tefsircisi olan hadisi)&nbsp; g&ouml;stermeli, yoksa vekil, g&ouml;lge olmamalı.&rdquo; ( Asar-ı Bed&rsquo;iyye, s.140)</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Meselenin m&uuml;tehassıslarınca malumdur: &ldquo; Semi&rsquo;na ve&nbsp; ate&rsquo;na&rdquo; diyerek &ldquo;hırz-ı can&rdquo; edeceğimiz itikadımızın&nbsp; temeli d&ouml;rtt&uuml;r.&nbsp; &ldquo;Ehl-i hak olan ehl-i s&uuml;nnet ve&rsquo;l-l cemaat&rdquo; itikadı i&ccedil;in de bu d&ouml;rt kaynağı &ldquo; İttihad cehil ile olmaz.&rdquo; Emr-i &Uuml;stadaneleri gereğince &ldquo;tahkiki&rdquo; olarak eğilmemiz zaruret değil midir?..</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Bunlar &ldquo; Kit&acirc;b&rdquo; , s&uuml;nnet, icm&acirc;&rsquo;-ı &uuml;mmet ve kıy&acirc;s-ı fukah&acirc; olmak &uuml;zere d&ouml;rtt&uuml;r.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Kit&acirc;b, yani Kur&rsquo;&acirc;n. S&uuml;nnet, yani Res&ucirc;l-i Ekrem (sav)&rsquo;in işleri, s&ouml;zleri ve halleri. İcm&acirc;&rsquo;-ı &Uuml;mmet, yani Sah&acirc;be ve m&uuml;ctehid&icirc;n-i iz&acirc;mın icm&acirc;&rsquo;ı, bir mevzuda İslami delillerden &ccedil;ıkardıkları bir h&uuml;k&uuml;m &uuml;zerinde birleşmeleri&acute;,&nbsp; Kıy&acirc;s-ı Fukah&acirc;, yan&icirc; m&uuml;ctehid ve İsl&acirc;m ulem&acirc;sının kıy&acirc;sı, karşılaştırak bir fetvaya varmalarıdır.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&ldquo;D&icirc;n-i m&uuml;b&icirc;n-i İsl&acirc;m&rdquo;&rsquo;ın asıl kaynağı Kur&rsquo;&acirc;n-ı Kerim elbet. Sonra Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ın asıl m&uuml;fessiri olan hadislerdir. Kur&rsquo;an&rsquo;ın ilk &ldquo;m&uuml;fessiri&rdquo; yine kendisidir.&nbsp; Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ın &acirc;yetleri birbirini &icirc;z&acirc;h etmekte;&nbsp; m&uuml;cmel, kısa, &ouml;z, muhtasar, s&ouml;z&uuml; az m&acirc;n&acirc;sı &ccedil;ok bir &acirc;yeti başka bir &acirc;yet vey&acirc; &acirc;yetlerle&nbsp; tafs&icirc;l etmek ve tefs&icirc;r etmektedir.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">İkincisi: Res&ucirc;l-i Ekrem (asm)&rsquo;ın S&uuml;nnet&rsquo;idir. Evet, z&acirc;t-ı Ris&acirc;let (asm), ris&acirc;leti itibariyle ins&acirc;nlara Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ı a&ccedil;ıklamış, &acirc;yetlerin sınırlarını belirlemiş, b&ouml;ylece muhtemel yanlış te&rsquo;v&icirc;llerden (Bir fikir veya s&ouml;zden bir başka m&acirc;n&acirc; &ccedil;ıkarmak; anlaşılması zor olan &acirc;yet ve had&icirc;slerde ne kast edildiğini ve ince m&acirc;n&acirc;ları bildirme)&nbsp; Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ı muh&acirc;faza etmiştir. Bunun i&ccedil;in de had&icirc;slerin kısımlarını, n&acirc;sih ve mens&ucirc;hunu (&nbsp; neshedilmiş olanı) , m&uuml;cmel ve mufassalını, v&uuml;r&ucirc;d sebebini (Had&icirc;s-i şer&icirc;flerin buyurulma, s&ouml;ylenme sebebini) ve t&acirc;rihini bilmek ve ona g&ouml;re Kur&rsquo;&acirc;n ve Nebev&icirc; hadisleri tefs&icirc;r ve &icirc;z&acirc;h etmek zar&ucirc;reti vardır.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&Acirc;yet-i ker&icirc;meleri tefs&icirc;r etmek i&ccedil;in n&uuml;z&ucirc;l sebeblerini bilmek l&acirc;zım olduğu gibi, had&icirc;s-i şer&icirc;flerin de a&ccedil;ıklanması, &icirc;z&acirc;hı i&ccedil;inv&uuml;r&ucirc;d sebebini ( O hadisin hangi hadise sonrası beyan edildiğini) bilmek l&acirc;zımdır. İm&acirc;m-ı S&uuml;y&ucirc;t&icirc; der ki: Bir kısım m&uuml;cmel &acirc;yetleri, mufassal &acirc;yetler ve Nebev&icirc; hadisleri tefs&icirc;r ettiği gibi; bir kısım m&uuml;cmel had&icirc;sleri de mufassal had&icirc;sler &icirc;z&acirc;h etmiştir. Res&ucirc;l-i Ekrem (asm)&rsquo;ın bir g&ouml;revi de teby&icirc;ndir, a&ccedil;ıklayıcılıktır. Ya&rsquo;n&icirc;, Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ın m&uuml;cmel &acirc;yetlerini &icirc;z&acirc;h ve bey&acirc;n etmektir. ( 1.Nahl S&ucirc;resi&rsquo;nin&nbsp; 44 . Ayet&rsquo;i if&acirc;de etmektedir:</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Bu had&icirc;sleri ezberleyerek koruyan ve insanların g&ouml;n&uuml;llerine taşıyanlar ise sah&acirc;be-i kir&acirc;m hazretleridir. Onlar bu had&icirc;sleri kendilerinden sonraki asırlara sağlam bir senedle&nbsp; ulaştırmışlar,&nbsp; &uuml;mmetin muhakk&igrave;k &acirc;limleri de bu em&acirc;neti onlardan almış ve yine sağlam bir senedle kit&acirc;plara kaydetmişlerdir.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Bu sebeple Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ı, Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;la ve had&icirc;slerle ve fukah&acirc; ve m&uuml;fessirlerin sah&acirc;beden alarak bize ulaştırdığı esaslar ile tefs&icirc;r ve &icirc;z&acirc;h etmek l&acirc;zımdır. Nitekim had&icirc;s-i şer&icirc;fte ş&ouml;yle buyurulmaktadır:</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&ldquo;Kim Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ı kendi re&rsquo;yiyle tefs&icirc;r ederse, k&acirc;fir olur. (Ya&rsquo;n&icirc;, Kur&rsquo;&acirc;n ve had&icirc;sin mufassalına ve sah&acirc;benin icm&acirc;ı ve fakihlerin kıyasına dayanmadan, kendi hev&acirc;sına g&ouml;re Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;a ma&rsquo;n&acirc; vermek k&uuml;f&uuml;rd&uuml;r, dal&acirc;lettir.)&rdquo;</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&Uuml;st&acirc;d Bed&icirc;&uuml;zzam&acirc;n (ra) da bu konuda ş&ouml;yle buyurmaktadır:</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&ldquo;Evet, zam&acirc;n ge&ccedil;tik&ccedil;e Kur&rsquo;&acirc;n-ı Hak&icirc;m&rsquo;in daha ziy&acirc;de hak&aacute;ikı inkiş&acirc;f eder demektir. Yoksa &ndash;h&acirc;ş&acirc; ve kell&acirc;&ndash; selef-i s&acirc;lih&icirc;nin bey&acirc;n ettikleri hak&aacute;ik-i z&acirc;hir&icirc;yye-i Kur&rsquo;&acirc;niyyeye ( Kur&rsquo;an-ı Kerim&rsquo;in en a&ccedil;ık hakikatlarına)&nbsp; ş&uuml;phe getirmek değil. &Ccedil;&uuml;nk&uuml;, onlara &icirc;m&acirc;n l&acirc;zımdır. Onlar nasstır, kat&rsquo;&icirc;dir, es&acirc;stırlar, temeldirler. وَهَذاَ لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُبِينٌ ferm&acirc;nıyla, ma&rsquo;n&acirc;sı v&acirc;zıh olduğunu bildirir. Baştan başa hit&acirc;b-ı İl&acirc;h&icirc; o ma&rsquo;n&acirc;lar &uuml;zerine&nbsp; d&ouml;ner, takviye eder, bed&acirc;het derecesine getirir. O mens&ucirc;s ( katileşmiş)&nbsp; ma&rsquo;n&acirc;ları kab&ucirc;l etmemekten &ndash;h&acirc;ş&acirc; s&uuml;mme h&acirc;ş&acirc;&ndash; Cen&acirc;b-ı Hakk&rsquo;ı tekz&icirc;b (yalanlama)&nbsp; ve Hazret-i Ris&acirc;letin fehmini (Kur&rsquo;an&rsquo;ı anlamasını)&nbsp; tezy&icirc;f etmek &ccedil;ıkar.</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&ldquo;Demek, ma&acirc;n&icirc;-i mens&ucirc;sa ( Nas haline gelmiş kati h&uuml;k&uuml;mler ) , m&uuml;teselsilen menb&acirc;-ı ris&acirc;letten alınmıştır. Hatt&acirc;, İbn-i Cer&icirc;r-i Taber&icirc;, b&uuml;t&uuml;n ma&acirc;n&icirc;-i Kur&rsquo;&acirc;n&rsquo;ı( Kur&rsquo;an mậnalarını), muan&rsquo;an senetle m&uuml;teselsilen menb&acirc;-ı Ris&acirc;lete &icirc;s&acirc;l etmiş ve o tarzda, m&uuml;him ve b&uuml;y&uuml;k tefs&icirc;rini yazmış.&rdquo;</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&Uuml;st&acirc;d Bed&icirc;&uuml;zzam&acirc;n (ra)&rsquo;ın dediği gibi &acirc;yetler ve had&icirc;slere, hatta kendi telifatı risalelere, &ldquo;Kim s&ouml;ylemiş, kime s&ouml;ylemiş, ne mak&aacute;mda s&ouml;ylemiş ve ne i&ccedil;in s&ouml;ylemiş?&rdquo; sorularına&nbsp; g&ouml;re ma&rsquo;n&acirc; verilmelidir.( Muhakemat, İşaret&uuml;&rsquo;l-İ&rsquo;caz) . Bu zikredilen k&aacute;ideler, Kur&rsquo;&acirc;n ve had&icirc;s i&ccedil;in ge&ccedil;erli olduğu gibi, bug&uuml;n İsl&acirc;m alimlerinin&nbsp; eserlerini &ldquo;anlayarak&nbsp; &ldquo;&nbsp; okumak i&ccedil;in de bir &ouml;l&ccedil;&uuml;d&uuml;r.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&Uuml;&ccedil;&uuml;nc&uuml; del&icirc;l olan İcm&acirc;&rsquo;-ı &Uuml;mmet&rsquo;e gelince:</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&ldquo;İcm&acirc;&rsquo;: Hazret-i Peygamber (asm)&rsquo;ın vef&acirc;tından sonra herhangi bir asırda &uuml;mmet-i İsl&acirc;miyyenin b&uuml;t&uuml;n m&uuml;ctehidlerinin şer&rsquo;&igrave; bir h&uuml;k&uuml;m &uuml;zerinde ittif&acirc;kıdır.&rdquo;</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Demek &ldquo;İcm&acirc;&rsquo;-ı &Uuml;mmet&rdquo; ta&rsquo;b&icirc;rinde ge&ccedil;en &ldquo;&uuml;mmet&rdquo; kelimesinden mur&acirc;d; başta sah&acirc;be olmak &uuml;zere m&uuml;ctehid ve m&uuml;ctehidlik mertebesine erişmiş olan y&uuml;ce şahsiyetlerdir.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">Bir mes&rsquo;elede icm&acirc;&rsquo; ger&ccedil;ekleştikten sonra, artık ondan sonraki asırlarda hi&ccedil;bir M&uuml;sl&uuml;man, ne kadar &acirc;lim olursa olsun ona muh&acirc;lefet etmez ve edemez.</span><br /> <br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&Uuml;stad Bed&icirc;&uuml;zzam&acirc;n (ra) da bu hususta ş&ouml;yle buyurmaktadır:</span><br /> <span style="color:rgb(34, 34, 34); font-family:arial,helvetica,sans-serif; font-size:small">&ldquo;&Acirc;lem-i İsl&acirc;m&rsquo;ın cadde-i k&uuml;br&acirc;sı, o um&ucirc;m eimmenin ( hak ehli m&uuml;&ccedil;tehid imamlarının)&nbsp; caddesidir; muazzam &uuml;mmet, cadde-i k&uuml;br&acirc;da gidebilir. Başka hus&ucirc;s&icirc; ve dar caddeye sevk edenler, idl&acirc;l ediyorlar&nbsp; (dalalate atıyorlar).&rdquo;</span></p> <div class="yj6qo" style="color: rgb(34, 34, 34); font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">&nbsp;</div> <div>&nbsp;</div>
Yazıya ifade bırak !
Okuyucu Yorumları (0)

Yorumunuz başarıyla alındı, inceleme ardından en kısa sürede yayına alınacaktır.

Yorum yazarak Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve haber111.com sitesine yaptığınız yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan tüm yorumlardan site yönetimi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.