DEVLET ADAMLARINA ÖĞÜTLER

<p>&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;İdris YAVUZ</p> <p>&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;Defterdar Sarı Mehmet Paşa (1655-1717) tarafından yazılan, &quot;Nes&acirc;yıh&uuml;&#39;l-V&uuml;zera ve&#39;l-&Uuml;mera&quot; isimli, Devlet Adamlarına &Ouml;ğ&uuml;tler eserinden bazı &ouml;rnekler:<br /> Kıyamet g&uuml;n&uuml;nde insanların en sevimlisi &acirc;dil idarecilerdir.<br /> B&uuml;t&uuml;n &acirc;mirler adaletli olmalıdır. Zira adalet, hazinenin artması ve halkın &ccedil;oğalmasını sağlar. Memleketin gelişmesi, y&uuml;kselmesi ise adalet iledir.<br /> &nbsp; &nbsp; &nbsp;<br /> &nbsp; Zalimlerin zulm&uuml;ne Valiler &ouml;nem vermezlerse, halk vatanını terk eder başka diyarlara dağılıp perişan olur ve hazine gelirleri sıkıntıya girer.<br /> &nbsp; &nbsp; &nbsp;<br /> &nbsp;Fakir, fukaranın hallerinden de gafil olmamak gerektir. Onların durumunu sormayı bor&ccedil; bilmek gerekir. Zira halkın g&ouml;nl&uuml;n&uuml; kazanma, Hakk&rsquo;ın rızasını kazanmaktır.<br /> Kendisine g&ouml;rev verilmiş kimse, kapısını kapar da, mazlumlar ve muhta&ccedil;lar ona ulaşamazsa; o kimsenin de &ccedil;ok ihtiyacı olduğu bir yerde rahmet kapısı kapanır.<br /> &nbsp; &nbsp; &nbsp;&nbsp;<br /> &nbsp;Mehmed Paşa, eserinde; iftira ile insanları su&ccedil;layarak onları cezalandırmaya kalkan devlet adamlarına: &quot;Aslı olmayan bir su&ccedil;u y&uuml;kleyip yalan yere kimseye su&ccedil; işledi denilmeye. Zira &ccedil;ok vakit ge&ccedil;meden bunun cezasını g&ouml;rmeleri mukadderdir. Nitekim bir kimse kardeşi i&ccedil;in kuyu kazsa, o kuyuya kendisi d&uuml;şer.&quot; s&ouml;zleriyle uyarıda bulunmaktadır.<br /> &nbsp; &nbsp;<br /> &nbsp; Devlet adamları R&uuml;şvet ve yolsuzluk ile yoğun m&uuml;cadele etmek zorundadır. &quot;Kayırma veyahut r&uuml;şvet.&quot; Kapılarını kapatmalıdır.&nbsp; R&uuml;şvet, b&uuml;t&uuml;n k&ouml;t&uuml; &acirc;detlerin, zul&uuml;mlerin başıdır.İsl&acirc;m topluluğu i&ccedil;in bundan ziyade bel&acirc; ve yıkıcı başka k&ouml;t&uuml;l&uuml;k yoktur.<br /> &nbsp; &nbsp; &nbsp;Devlet hizmetini y&uuml;r&uuml;t&uuml;rken birisine r&uuml;şvet verilirse, g&ouml;revi r&uuml;şvetle alan kişi, vatandaşa zul&uuml;m yaparak halkı perişan eder ve &uuml;lke felakete s&uuml;r&uuml;kler. &Uuml;lkenin hazinesi, &ccedil;&ouml;kme noktasına gelir.Allah korusun kıtlığa, kaza ve bel&acirc;ya sebep olmak ihtimali ka&ccedil;ınılmaz olur.<br /> &nbsp; &nbsp;&nbsp;<br /> &nbsp;Devlet memurları g&ouml;revlerini k&ouml;t&uuml;ye kullanmaları sonucunda hazine sıkıntıya girer. Osmanlı Devleti&#39;nin en &ouml;nemli ve gerekli hizmetleri sekteye uğrar, yolsuzluk ve hıyanet sonucunda devlet d&uuml;zeni yıkılma veya tehlikeye d&uuml;şmesine vesile olur.<br /> &nbsp; &nbsp;&nbsp;<br /> &nbsp;Mehmed Paşa bu uyarılarının sonunda &ldquo;Maliye hazinesi kimsenin miras kalmış m&uuml;lk&uuml; değildir. Bunun i&ccedil;in gereksiz harcamalardan ka&ccedil;ınıp, d&uuml;nya ve ahretin azap ve eziyetinden &ccedil;ekinmek herkese l&acirc;zımdır.&quot; der.<br /> &nbsp; &nbsp; &nbsp;<br /> Kişi kendi &ouml;zel hizmetini g&ouml;rd&uuml;ğ&uuml; sırada tıpkı Hz. &Ouml;mer&#39;in, devlete ait mumu s&ouml;nd&uuml;rd&uuml;ğ&uuml; gibi maliye defterlerinin &ccedil;ok sıkı kontrol edilerek gelir-gider hesabının iyi kontrol edilmesi, g&uuml;mr&uuml;k vergilerinin toplanmasında adaletin g&ouml;z &ouml;n&uuml;nde bulundurulması gerekir.<br /> &nbsp;&nbsp;<br /> &nbsp; &nbsp;Padişahın fermanlarında ve Kur&#39;an ayetleriyle yasaklanan haram iş, r&uuml;şvet, zul&uuml;m ve nizamlara aykırı uydurma şeylerle toplanmış malların hazineye girmemesi, hel&acirc;l yoldan h&acirc;sıl olan mallarla hazinelerin geliri baştanbaşa doldurulmasını tavsiye ederim. Buyruk sahipleri bu gibi yolsuzluklardan kendilerini uzak tutmalılar<br /> &nbsp;&nbsp;<br /> &nbsp; Halk ile idareciler arasında saygı ve sevginin bulunması gerektiğine de dikkat &ccedil;eken Mehmet Paşa, &ldquo;devlet adamları, adil hizmetlerini s&uuml;rd&uuml;rmelidirler&rdquo;&nbsp; diye dua ederek eserini tamamlamıştır.</p>